Zelenskiy-Erdoğan görüşmesinde masada neler var?

Ukrayna Devlet Başkanı Vladimir Zelenskiy ve Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Rusya-Ukrayna savaşının sona erdirilmesine dönük milletlerarası diplomasinin arttığı bir periyotta bugün Ankara’da bir ortaya gelecek. Barış masasının çabucak kurulmasından yana olan ve o müzakerelerde yer almak isteyen Türkiye’nin, bu ziyaret sırasında da her türlü oynamaya hazır olduğu iletisini vermesi bekleniyor.

Zelenskiy’nin stratejik ortak olarak tanımladığı Türkiye ile başta savunma sanayi olmak üzere alakaları güçlendirme arayışında olduğu kaydediliyor. Birleşik Arap Emirlikleri, Türkiye ve Suudi Arabistan’ı kapsayan bir çeşide çıkan Zelenskiy, 18 Şubat Salı günü Ankara Cumhurbaşkanı Erdoğan ile baş başa ve heyetler ortası görüşmeler gerçekleştirecek.

ALTUN: PAYDAŞLIK BAĞLANTILARI GÖZDEN GEÇİRİLECEK

BBC Türkçe’nin aktardığına nazaran, ziyaretle ilgili resmi açıklamayı yapan Cumhurbaşkanlığı Bağlantı Yöneticisi Fahrettin Altun, iki başkanın görüşmesi sırasında stratejik iştirak münasebetlerinin tüm boyutlarıyla gözden geçirileceğini ve iki ülke ortasındaki iş birliğinin daha da güçlendirilmesi için atılacak adımların ele alınacağını kaydetti.

Tarafların Ukrayna’daki son gelişmeler konusunda fikir alışverişinde bulunacakları da belirtildi.

Zelenskiy, 24 Şubat 2022’de başlayan Rusya’nın işgal teşebbüsünden sonra Türkiye’yi Temmuz 2023 ve Mart 2024’te ziyaret etmişti. Bu Ukrayna Cumhurbaşkanı’nın üçüncü Türkiye ziyareti olacak.

RİYAD’DA ABD-RUSYA GÖRÜŞMESİ

Zelenskiy’nin bu ziyaretini başkalarından çok daha değerli kılan öge zamanlaması. Zelenskiy ile Erdoğan’ın Ankara’da görüştüğü saatlerde Riyad’da ABD’nin yeni idaresi ile Rusya ortasındaki birinci üst seviye yüz yüze temasın gerçekleşecek olması, zamanlamanın değerini somut olarak ortaya koyuyor.

14-16 Şubat ortasında düzenlenen Münih Güvenlik Konferansı’na katılan ABD’li yetkililerin “Ukraynasız Ukrayna-Rusya barış görüşmeleri” olarak tanımlanan bir süreci başlatacaklarına ait iletilerinin akabinde gelen bu temaslar sürecin bundan sonraki basamakları açısından değer taşıyor.

Zelenskiy’nin bu nedenle, bu türlü kritik bir süreçte ABD Başkanı Donald Trump’ın “dostum” dediği Erdoğan ile görüşmek üzere Ankara’ya gelmeyi tercih etmesi dikkat çeken bir gelişme olarak görülüyor. Bu da iki önderin Ankara’dan verecekleri bildirilerin memleketler arası toplum tarafından da dikkatle takip edilmesini gerektiren bir öge olarak görülüyor.

FİDAN, ‘HAZIR VE İSTEKLİYİZ’ DEMİŞTİ

İki önderin yüklü ele alacakları bahis 2022’den bu yana devam eden savaşın nasıl sonlandırılacağı olacak. Türkiye, Rusya’nın işgal teşebbüsünün başladığı Şubat 2022’den yalnızca bir ay sonra Ukrayna ve Rusya dışişleri bakanlarını Antalya’da bir ortaya getirmiş, daha sonra da uzmanlar düzeyinde İstanbul barış görüşmelerinin devamını sağlamıştı. Sonuç alınamasa da bu teşebbüs, iki tarafı bir ortaya getiren tek inisiyatif olarak kayıtlarda yer alıyor. Her iki ülkeyle de yakın münasebetini sürdüren Ankara, bu yeni süreçte yer almak istediğini gizlemiyor.

16 Şubat’ta TRT World kanalına bir demeç veren Dışişleri Bakanı Hakan Fidan, “Türkiye, Ukrayna’da barışa katkıda bulunmak ve Ukrayna’nın tekrar inşasına katkıda bulunmak için her türlü rolü oynamaya istekli ve hazır” sözlerini kullandı.

Aşamalı bir barış planına ihtiyaç duyulduğunu aktaran Fidan, “Şu an ABD idaresi, Avrupalılar ve bizler; hepimiz, muhtemel ateşkes ve barış planının farklı tarafları üzerinde çalışıyoruz. Fakat, kısa vadeli acil ateşkes gereksinimini uzun vadeli stratejik tasalarla birleştirmek şu anda çok değerli bir mevzu. Şu anda üzerinde çalıştığımız mevzu tam olarak bu” dedi.

ZELENSKİY, GÜVENLİK GARANTİSİ İSTİYOR

Zelenskiy’in NATO üyesi Türkiye temaslarında yüklü olarak gündeme getirmesi beklenen bahislerin başında güvenlik garantisi ve muhtemel bir muahedenin gözlenmesi ve korunması için Avrupalı güçlerden oluşan bir barış gücü oluşturulması bulunuyor. 2022’de yapılan fakat sonuç alınamayan barış görüşmelerinde Türkiye’nin de ortalarında olduğu “garantörler grubunun” oluşturulması gündeme gelmiş, Ankara buna sıcak baktığını kaydetmişti.

Erdoğan, 2023 Temmuz ayında görüştüğü Zelenskiy’e Ukrayna’nın NATO’ya iştirakini desteklediğini güçlü tabirlerle lisana getirmişti. Lakin diplomatik kaynaklar, bilhassa Trump’ın iktidara gelmesinin akabinde değişen şartlara dikkat çekiyorlar ve tüm ülkelerin değişen şartlara nazaran tavırlarını gözden geçirdiklerini kaydediyorlar.

Türkiye’nin muhtemel bir barış muahedesi durumunda barış gücüne katılıp katılmayacağının da süreç içinde ele alınacağını belirtiyorlar.

SAVUNMA SANAYİDE İŞ BİRLİĞİ SÜRECEK

Erdoğan-Zelenskiy görüşmesinde iki ülke ortasında son devirde giderek gelişen savunma sanayi işbirliğinin güçlendirilerek sürdürülmesi de kıymetli başlıklar ortasında yer alacak. İki ülke ortasındaki askeri işbirliği, 2014’te Kırım’ın Rusya tarafından işgal ve ilhakı sonrası başladı ve yıllar içinde gelişti. Lakin 2022 sonrası bu işbirliği daha farklı bir hal aldı. Türkiye, Rusya’nın işgalinin başlamasından bu yana Ukrayna’ya başta silahlı insansız hava araçları (SİHA) olmak üzere değerli ölçüde silah ve askeri ekipman sağladı.

Türk SİHA’larının bilhassa savaşın birinci devrinde Rusya’nın ilerleyişini durdurma konusunda değerli muvaffakiyet elde ettiği Ukrayna tarafından da lisana getirilen bir öge. Rusya da bu durumu çeşitli seviyelerde sık sık gündeme getirdi ve Türkiye’yi eleştirdi. “Bayraktar” SİHA’larını üreten Baykar’ın Ukrayna topraklarında inşa ettiği fabrikanın bu sene sonuna hakikat tamamlanması ve üretime geçmesi bekleniyor. Türkiye’nin Ukrayna donanması için ürettiği korvetlerin de 2025-2026 periyodunda teslim edilmesi planlanıyor.

Zelenskiy, son ziyaretinde korvetlerin yapıldığı tersaneyi ziyaret etmiş ve Türkiye-Ukrayna münasebetlerinin stratejik boyutuna dikkat çekmişti. İki ülke savunma sanayi alanındaki işbirliğini bundan sonraki süreçte de güçlendirmeyi istediklerini kaydediyorlar. Ankara’da yapılacak temaslarda bu mevzuda atılacak somut adımların ele alınması öngörülüyor. Temaslarda iki ülke ortasındaki ekonomik ve ticari bağlantıların büyütülmesi ve Ukrayna’nın yine yapılanmasında Türk özel şirketlerinin de devreye girmesi üzere mevzuların da görüşülmesi bekleniyor.

(ALINTI)