Yunanistan’da güven oylamasına doğru: Sokakta ve mecliste gerilim tırmanıyor

LEFKOŞA – Tempi tren kazasının ikinci yıldönümünde Yunanistan’da hem siyasi arenada hem de sokaklarda tansiyon yükselmeye devam ediyor. Bu akşam 300 sandalyeli mecliste Başbakan Kiryakos Miçotakis hükümeti için inanç oylaması yapılacak. İktidar partisi Yeni Demokrasi’nin (YD) sandalye sayısı ve kimi bağımsız milletvekillerinin takviyesiyle hükümetin bu oylamayı atlatması bekleniyor. Lakin, meclisteki tartışmalar ve ülke genelindeki protestolar, siyasi istikrarsızlığın arttığına işaret ediyor.

MECLİSTE TANSİYON YÜKSEK

Mecliste parti liderleri ve milletvekilleri hükümete sert tenkitler yöneltirken, başta başşehir Atina olmak üzere birçok kentte halk tekrar sokaklara dökülüyor. Tempi tren kazası ve sonrasında yaşananlar için sorumlulardan hesap sorulmasını talep eden protestocular, adaletin yerini bulması için kararlılıklarını lisana getiriyor.

Efimerida ton Sintakton gazetesinin haberine nazaran, mecliste tansiyon her geçen gün artıyor. Tempi faciasının üstünün örtülmeye çalışıldığı savları gündemden düşmezken, halk “Oksijen” ve “Adalet” talepleriyle sokakları dolduruyor.

Son olarak, ieidiseis internet sitesinde yer alan bir haber, muhalefetin sert yansısına neden oldu. Haberde, 28 Şubat 2023’teki kazayla ilgili itfaiye raporuna imza atması için bir itfaiye yetkilisine baskı yapıldığı tez ediliyor. Muhalefet partileri bunun üzere yeni argümanları güvensizlik oylamasının görüşmelerinden meclis kürsüsünden gündeme taşıyor.

Muhalefet partileri, argümanlarla ilgili hükümetten açıklama bekliyor. PASOK-KINAL milletvekili Dimitris Mantzos, “İtfaiye yetkilisine kim baskı yaptı? Her geçen gün karanlık daha da yoğunlaşıyor. Bu olayla ilgili yanıt bekliyoruz.” dedi. SYRIZA milletvekili Hristos Yannulis ise “Başbakan Miçotakis’i kim bilgilendirdi? Olayın üstünü örtme eforu şahsen kendisinden kaynaklanıyor. Her şey hileyle başlıyor” sözlerini kullandı.

Yeni Sol milletvekili Efi Ahtsioğlu da “Trajedi mahallinin ‘doldurulması’ için e-posta gönderilmesinin akabinde, itfaiye yetkilisine imza atması için baskı yapıldığı ortaya çıktı. Kim baskı yaptı ve bu hareketler hangi siyasi talimatla yapıldı?” sorusunu gündeme taşıdı.

BAKANDAN KAÇAMAK CEVAPLAR

Mecliste hükümetin karşı karşıya olduğu suçlamalara karşılık veren Sivil Koruma Bakanı Vasilis Kikilyas, eleştirilere net karşılıklar vermekten kaçındı. Kikilyas, “Ön soruşturma komitesi kurduk. Bu kapsamda raporlar, notlar vs. sunuluyor. (…) Adaletin yerine geçmek ve ön soruşturmayı etkilemek istiyorsunuz. Bunu asla yapmadık ve yapmayacağız. Adalete müdahale etmedik. Adaletin talep ettiği her şey çabucak sunuldu. Şayet bu biçimde kurumları itibarsızlaştırmaya devam ederseniz, biz size eşlik etmeyeceğiz” dedi.

ÜLKE GENELİNDE PROTESTO DALGASI

Yunanistan toplumu, Tempi faciasının üzerinin örtülmesine müsaade vermemekte kararlı. 28 Şubat’taki büyük grevin akabinde, çarşamba günü ülke çapında şovlar düzenlendi. Bugün de öğrenciler ve personeller sabah ve akşam saatlerinde farklı başka mitingler düzenliyor.

Öğlen saat 12.00’de öğrenciler ve gençler, Atina’daki Propylaea meydanında toplanarak çabanın geri dönülmez bir noktaya geldiğini vurguladı. Atina Öğrenci Uyum Komitesi, “Adalet yerini bulana kadar buradayız. Daima birlikte tek ses olacağız. Gidenler için devam etmeliyiz. Ve kesin olan bir şey var, sonunda kazanacağız!” açıklamasını yaptı.

Atina’daki Öğrenci Dernekleri ise “Daha da kitlesel ve kararlı bir halde ‘sonuna kadar’ devam ediyoruz, adaletin yerini bulması ve yeni Tempiler yaşamamak için” dedi.

Akşam saat 19.00’da ise Personel Merkezleri, Federasyonlar ve sendikalar Atina, Selanik ve başka kentlerde şovlar düzenleyecek. Kamu Çalışanları Yüksek Kurulu (ADEDY), kamu çalışanlarını hem öğle 12’de hem de akşam 19.00’da yapılacak mitinglere katılmaya çağırdı.

Yunanistan Ulaştırma Sendikaları Federasyonu (OSME), yolcu ve yük nakliyatı sendikaları ve çalışanlarıyla birlikte akşam 19.00’da Sintagma Meydanı’nda yapılacak mitinge davette bulundu. Yunanistan Şov Sanatları Federasyonu (POTHA) da akşam tıpkı saatte Sintagma Meydanı’nda, Büyük Britanya Oteli’nin köşesinde buluşma daveti yaptı.

Gelen son davetler sonrasında, önümüzdeki saatlerde başşehir Atina, Selanik ve Larisa’nın yanı sıra Volos, Trikala, Patras, Agrinio, İyonya Adaları, Ege Adaları ve Girit’te de kitlesel protesto hareketlerinin düzenlenmesi bekleniyor. Kitlesel aksiyonlar için ülke genelinde, son yıllarda eşi gibisi görülmemiş güvenlik tedbirleri alınıyor.

POLİS ŞİDDETİ REAKSİYON ÇEKİYOR

Efimerida ton Sintakton gazetesinin haberine nazaran, Tempi faciasından sağ kurtulan Antonis Antoniu, toplumsal medyada yaptığı paylaşımla son hareketler esnasında polis şiddetine maruz kaldığı bilgisini paylaştı. Antoniu, kazada ağır yaralandığını, bir ay hastanede kaldığını ve altı ay boyunca çenesindeki üç kırık nedeniyle pipetle beslendiğini belirtti.

Kazadan iki yıl sonra protesto şovlarına katıldığını belirten Antoniu, Tsismiski Caddesi’nde polis tarafından durdurulduğunu ve 20 bireyle birlikte gözaltına alındığını tez etti. Antoniu, “Nefes darlığı çektiğimi ve neden paniklediğimi açıklamak için sabrımın hudutlarını zorlamaya karar verdim. Tempi’den birinci bahsettiğimde reaksiyon vermediler. İkinci kere bahsettiğimde, polis memuruna o gece trendeki yerimi de isteyip istemediğini sordum. Çok hoş bir gülümseme aldım. Sanırım söylediğim komikti” dedi.

Antoniu, iletisinde “Korku bir seçimdir. Ve endişe bizim sözlüğümüzde olmayan bir söz. Bu yüzden lafı uzatmayacağım. Sokaklarda tekrar buluşmak üzere. Ve duş almaya gidiyorum zira kıyafetlerim diktatörlük kokuyor” sözlerini kullandı.

HÜKÜMETE YAKIN BASININ YENİ İFŞAASI

Yunanistan, meclisteki gelişmelerle büyük protestolara odaklanırken hükümete yakın Estia gazetesi, Tempi faciası sonrasında hükümetin attığı problemli adımlarla ilgili değerli bir iddiayı ortaya attı. Gazetenin haberine göre, eski devlet bakanı Hristos Triantopoulos’un, kazadan yalnızca birkaç gün sonra, dönemin devlet bakanı Yorgos Yerapetritis’e, dönemin başbakan yardımcısı Akis Skertsos’a, Ulaştırma Bakanlığı Genel Sekreteri Yannis Ksifaras’a ve Teselya Valisi Kostas Agorastos’a bir e-posta gönderdiği sav ediliyor.

9 Mart 2023 tarihli e-postada Triantopoulos’un, Yorgos Yerapetritis başkanlığında Teselya bölgesinde yapılan bir toplantıya katıldığını doğruladığı ve toplantının konusunun ‘kaza yerinin toplanması ve restorasyonu/düzenlenmesi’ olduğunu belirttiği argüman ediliyor. Bu, Triantopoulos’un mecliste daha evvel reddettiği bir durum.

E-postada Triantopoulos, bölgeden masrafların iddia edilmesini ve Ulaştırma Bakanlığı’na gönderilmesini talep ediyor. Bu da Triantopoulos’un ‘gözlemci’ rolünün ötesinde, uyum vazifesini üstlendiğini gösteriyor. Estia gazetesi, bu e-postanın hükümetin Triantopoulos’u savunma argümanlarını büsbütün çürüttüğünü ve şu anki Dışişleri Bakanı Yorgos Yerapetritis’i de karar alma sürecinin merkezine yerleştirdiğini belirtiyor.

SON ANKETLER MİÇOTAKİS’İ SIKINTI DURUMDA BIRAKIYOR

GPO tarafından yapılan son anket ise Tempi faciasıyla ilgili kamuoyunun hükümete karşı yansısını gözler önüne seriyor. Hükümete yakın Star televizyon kanalında evvelki gün yayınlanan ankete katılanların yüzde 71,9’u hükümetin olayın üstünü örtmeye çalıştığını düşünüyor. Yalnızca yüzde 21,7’si hükümetin adımlarının ‘olayı aydınlatmak’ için atıldığına inanıyor. Ankete katılanların yüzde 85’i, Tempi faciasında hükümetin sorumluluğu olduğunu düşünüyor. Yalnızca yüzde 8,2’si faciada hükümetin sorumluluğu olmadığını belirtiyor. İştirakçilerin yüzde 65,6’sı, siyasi bireylerin cezai sorumluluğu olduğunu düşünüyor. Yüzde 26’sı ise bu görüşe katılmıyor. İktidardaki Yeni Demokrasi (YD) seçmenlerinin yüzde 58,6’sı, partilerinin Tempi faciasından sorumlu olduğunu düşünüyor.

Katılımcıların yüzde 59,8’i adalete güvenmediğini belirtirken, yüzde 39’u inanç duyduğunu tabir ediyor. Ankete katılanların yüzde 52,5’i, Tempi faciası nedeniyle ülkenin erken seçime gitmesi gerektiğini düşünüyor. Yüzde 44,7’si ise erken seçime gerek olmadığını belirtiyor.

Ankette iktidar partisi Yeni Demokrasi’nin (YD) oy oranı yüzde 23,1 olarak ölçüldü (önceki ölçümde yüzde 26,7’ydi). PASOK yüzde 14,8 ile ikinci sırada yer alırken (ocak ayında yüzde 16,6), Helen Tahlili yüzde 9,2 ile üçüncü sırada yer aldı. Onu KKE (yüzde 7,9), Özgürlük Seyri (yüzde 6,9), SYRIZA (yüzde 6), Mantığın Sesi (yüzde 4,2), Zafer (yüzde 2,2), Demokrasi Hareketi (yüzde 2,1), MeRA25 (yüzde 1,8) ve Yeni Sol (yüzde 1,7) takip etti.

Ankette en enteresan sonuçlardan biri ise başbakan olarak kimseyi istemeyen iştirakçilerin oranının yüzde 36,7 ile başı çekmesi oldu.

YUNANİSTAN’I SARSMAYA DEVAM EDEN TREN KAZASI

28 Şubat 2023 tarihinde, Yunanistan’ın Tempi vadisinde meydana gelen tren kazası, ülke tarihinin en ölümcül demiryolu felaketlerinden biri olarak kayıtlara geçti. Atina-Selanik seferini yapan bir yolcu treni ile bir yük treninin baş başa çarpışması sonucu 57 kişi hayatını kaybetti, onlarca kişi yaralandı. Kaza, ülkenin demiryolu altyapısındaki eksiklikleri ve güvenlik protokollerinin yetersizliğini gözler önüne serdi.

Kazanın akabinde, sinyalizasyon sistemlerinin çalışmaması, işçi eksikliği ve ihmaller üzere bir dizi sorun gündeme geldi. Hükümet, kazayla ilgili soruşturma başlatırken, kazanın sorumlularının belirlenmesi ve adaletin yerini bulması için kamuoyunda büyük bir baskı oluştu. Tempi faciası, Yunanistan’da demiryolu güvenliği konusunda esaslı ıslahatların yapılması gerekliliğini ortaya koydu.