Yunanistan’a ‘partili cumhurbaşkanı’ geldi: Konstantinos Tasulas kimdir?

LEFKOŞA – Yunanistan siyaset sahnesi, Başbakan Kiryakos Miçotakis’in 15 Ocak 2025 tarihinde yaptığı açıklamayla yeni bir periyoda girdi. Miçotakis, ülkenin bir sonraki Cumhurbaşkanı adayı olarak mevcut Meclis Başkanı Konstantinos Tasulas,’ı gösterdi. Bu adaylık, Tasulas’ın uzun ve tartışmalarla dolu siyasi mesleği göz önüne alındığında, kamuoyunda geniş yankı uyandırdı.

Tasulas, Yunanistan siyasetinde tecrübeli bir isim olmasına karşın, geçmişte karıştığı olaylar ve bilhassa Meclis Başkanlığı devrindeki tavrı nedeniyle tenkitlerin odağındaydı. Başka yandan Tasulas, uzun vakit sonra birinci defa ‘partili cumhurbaşkanı’ olarak misyon başına geliyor. Tasulas’ın bilakis evvelki periyotlarda, Yunanistan parlamentosu cumhurbaşkanlığı makamına siyasi partilerle bağlantısı olmayan ya da bu ilgileri cumhurbaşkanı seçilmeden önce askıya alan isimleri seçmişti.

CUMHURBAŞKANLIĞI ADAYLIĞI

Başbakan Miçotakis, geçtiğimiz ayın ortalarında televizyon aracılığıyla yaptığı ulusa sesleniş konuşmasında, Tasulas’ı cumhurbaşkanı adayı olarak önerdiklerini duyurmuştu. Miçotakis, Tasulas’ın uzlaştırıcı niteliklere sahip olduğunu vurgulayarak, Meclis Başkanlığı misyonunu ‘kusursuz bir şekilde’ yürüttüğünü belirtti.

Miçotakis, Tasulas’ın üç kez Meclis Başkanı seçilmesini ve bu seçimlerde aldığı rekor oy sayılarını (283, 270 ve 249 oy) muvaffakiyetinin delili olarak gösterdi.

HAYATI VE MESLEĞİNİN BİRİNCİ YILLARI

Tasulas, 17 Temmuz 1959 tarihinde Yanya kentinde dünyaya geldi. Atina Ulusal ve Kapodistrian Üniversitesi Hukuk Fakültesi’nden mezun olduktan sonra Atina Barosu’na kayıtlı bir avukat olarak serbest çalışmaya başladı. Hukuk alanındaki mesleğine milletlerarası bir boyut kazandırmak isteyen Tasulas, 1988-1989 yılları ortasında British Council bursuyla Londra’da bir hukuk firmasında çalıştı.

Siyasi mesleğine atılmadan evvel, Tasulas kıymetli devlet vazifelerinde bulundu. 1981-1990 yılları ortasında Yunanistan siyasetinde ve diplomasisinde değerli bir isim olan Evangelos Averof-Tositsas’ın özel sekreterliğini yaptı. Akabinde, 1989-1990 periyodunda Ulusal İktisat, Ticaret ve Tarım Bakanlıklarında özel danışman olarak misyon aldı. 1990 yılının ekim ayından 1993 yılının eylül ayına kadar İhracatı Teşvik Örgütü (OPE) Başkanlığı misyonunu yürüttü.

Tasulas, 2013-2014 yılları ortasında ise Konstantin Karamanlis Demokrasi Enstitüsü Başkanlığı vazifesini üstlendi. Evli ve iki çocuk babası olan Tasulas, Avukat Fani Stathopoulou ile hayatını birleştirdi.

YEREL İDAREDEN MECLİSE

Tasulas’ın etkin siyasi mesleği 1990 yılında Atina’nın kuzeyindeki Kifissia Belediye Meclis Üyesi seçilmesiyle başladı. 1994 yerel seçimlerinde, orta üst sınıfın yaşadığı ve muhafazakar Yeni Demokrasi Partisi’nin (YD) değerli bir seçmen tabanına sahip olduğı Kifissia Belediye Başkanlığı için adaylığını koydu ve seçilerek 1998 yılına kadar bu misyonu sürdürdü.

Belediye başkanlığı devrinin akabinde ulusal siyasete yönelen Tasulas, 2000 genel seçimlerinde YD tarafından Yanya bölgesi milletvekili adayı gösterildi ve meclise girmeyi başardı. Tasulas, 2004, 2007, 2009, Mayıs 2012, Haziran 2012, Ocak 2015, Eylül 2015, 2019, Mayıs 2023 ve Haziran 2023 seçimlerinde de Yanya’dan milletvekili seçilerek kesintisiz bir formda parlamentoda yer aldı.

Milletvekilliği misyonunun yanı sıra, Yeni Demokrasi partisi içinde de çeşitli misyonlar üstlendi. 2006-2007 yılları ortasında Yeni Demokrasi Küme Başkanvekilliği, 2010 yılında ise Yeni Demokrasi Parlamento Kümesi Sekreterliği misyonlarını yürüttü. Kostas Karamanlis hükümetinde 2007-2009 yılları ortasında Ulusal Savunma Bakan Yardımcılığı, Antonis Samaras hükÛmetinde ise 2014-2015 yılları ortasında Kültür ve Spor Bakanlığı görevlerinde bulundu.

MECLİS BAŞKANLIĞI

Tasulas’ın siyasi mesleğindeki en değerli dönüm noktalarından biri, 18 Temmuz 2019 tarihinde Yunanistan Meclisi Başkanı seçilmesi oldu. Bu seçimde 283 oy alarak, Metapolitefsi (Yunanistan’da askeri cunta sonrası dönem) döneminde bir Meclis Başkanı seçiminde en yüksek oy sayısına ulaşan isim oldu.

Tasulas, Mayıs 2023 ve Haziran 2023 seçimlerinden sonra da Meclis Başkanı seçilerek bu görevi üç kere üstlenmiş oldu. Vazifesi sırasında, bilhassa gergin siyasi atmosferde yürüttüğü idare şekli ve aldığı kararlar nedeniyle hem övgü hem de tenkit topladı.

TARTIŞMALI DEVİRLER VE İDDİALAR

Tasulas’ın siyasi mesleği boyunca ismi çeşitli tartışmalara ve savlara karıştı. Bilhassa, Kifissia Belediye Başkanlığı devri ve Meclis Başkanlığı misyonundaki kimi tavırları tenkitlere neden oldu.

Tasulas’ın Kifissia Belediye Başkanlığı yaptığı devirde, 1996 yılında bir arazi sahibi olan Vasilis Tsalkitzis tarafından rüşvet istemekle suçlandı. Tsalkitzis, Kifissia’daki toprağı için imar müsaadesini artırmak istediğini ve Tasulas’ın kendisinden 70 milyon drahmi rüşvet istediğini tez etti. Tsalkitzis, Tasulas’ın bu rüşvet karşılığında arazinin 300 metrekarelik kısmının kamuya açık alan statüsünden çıkarılmasına yardımcı olacağını öne sürdü.

Tasulas, milletvekili olması nedeniyle dokunulmazlığa sahipti ve bu nedenle olay meclis gündemine taşındı. Meclis, kolay çoğunlukla Tasulas’ın dokunulmazlığının kaldırılmaması tarafında karar aldı. Kararda, Tsalkitzis’in şikayetini geç sunması ve Tasulas’ın seçim bölgesi olan Yanya’da rakip bir siyasetçiyle birlikte röportajlar vermesi üzere faktörler, olayın siyasi emelli olduğu kuşkusunu doğurduğu gerekçesiyle tesirli oldu. Tasulas da suçlamaların siyasi karalama maksatlı olduğunu savundu.

AİHM’LİK OLAN DAVA

Tsalkitzis, 2003 yılında yeni bir şikayette bulunsa da Yargıtay Başsavcı Yardımcısı bu şikayetin yeni kanıt içermediğini belirtti. Akabinde bahis tekrar meclise geldi ve dönemin Meclis Başkanı Apostolos Kaklamanis, dokunulmazlığın kaldırılması talebini genel kurulu toplamadan reddetti. Tsalkitzis, bu kararı Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’ne (AİHM) taşıdı.

AİHM, Yunanistan’ı adil yargılanma hakkının ihlali nedeniyle mahkum etti. Mahkeme, Tasulas’a yöneltilen suçlamaların milletvekilliği misyonuyla ilgili olmadığını ve bu nedenle dokunulmazlığının gerisine sığınmaması gerektiğini belirtti. Bu karar, Yunanistan’da dokunulmazlık konusundaki tartışmaları tekrar alevlendirdi ve Tasulas’ın prestijini zedeledi.

TEMPİ TREN KAZASI SORUŞTURMASINDAKİ ROLÜ

Tasulas’ın Meclis Başkanlığı devrindeki en çok eleştirilen tavırlarından biri, 2023 yılında yaşanan Tempi tren kazası soruşturmasındaki rolü oldu. Kazada hayatını kaybedenlerin aileleri ve muhalefet partileri, Tasulas’ı soruşturmanın şeffaf bir halde yürütülmesini engellemekle suçladı.

Avgi gazetesinde yer alan ilgili haber nazaran, kazada hayatını kaybedenlerin ailelerinden Maria Karistianou, Tasulas’ın Meclis Başkanı olarak Avrupa Savcılığı’nın 717 numaralı mukaveleyle ilgili soruşturma belgesini ve Tempi kazasıyla ilgili belgeyi makamında beklettiğini ve Soruşturma Kurulu üyelerine vaktinde ulaştırmadığını sav etti. Karistianou ayrıyeten, Tasulas’ın Ulaştırma Bakanlığı’nın sorumluluklarına ait şikayetleri ve hükümet üyeleri hakkındaki iki başka belgeyi da meclise iletmediğini ve bu biçimde Anayasa’yı ihlal ettiğini öne sürdü. Karistianou, Tasulas’ın kaza kurbanlarının ailelerinin ihtarlarını görmezden geldiğini ve meclis soruşturma kurulunun örtbas etme eforlarına ortak olduğunu savundu.

Bir öbür kurban yakını Pavlos Aslanidis de Miçotakis’in Tasulas’ı cumhurbaşkanı adayı göstermesini eleştirerek, Tempi olayının örtbas edilmesine katılan herkesin terfi ettirildiğini savundu. Aslanidis, Tasulas’ın altı aydan fazla müddettir ailelerin meclise ulaştırdığı şikayetleri ve dört siyasetçi hakkındaki bir diğer şikayeti makamında beklettiğini ve Anayasa gereği mecliste görüşülmesi gereken bu bahislerin gündeme gelmesini engellediğini argüman etti.

TELEKULAK SKANDALINDAKİ TUTUMU

Tasulas’ın Meclis Başkanlığı devrinde eleştirilen bir başka bahis ise telekulak skandalındaki tavrı oldu. Hükümetin sorumluluğunda olduğu argüman edilen siyasetçilerin, gazetecilerin ve vatandaşların yasa dışı dinlenmesi skandalında, Tasulas’ın tavrı muhalefet tarafından eleştirildi.

2023 yılında, Kamuoyu Denetim Otoritesi (ADAE) Başkanı Hristos Ramos, üst seviye hükümet ve muhalefet yetkililerinin dinlenmesiyle ilgili meclisi bilgilendirmek istedi. Lakin Tasulas, Ramos’u “davetsiz misafir” olarak nitelendirerek, ADAE liderini Kurumlar ve Şeffaflık Komitesi’ne çağırmadı. Ramos’un, 5002/2022 sayılı yasanın 8. unsurunun 6. fıkrası uyarınca hem Meclis Lideri’ni hem de parlamento kümesi önderlerini dinlemeler konusunda bilgilendirme yetkisi olmasına karşın, Tasulas bu bilgilendirmeye müsaade vermedi. Tasulas, “Komisyon çağırır. Kimse kendini önermez. Bu bir tuhaflık ya da inat değil. Kurumsal bir süreç var” sözleriyle açıklama yaparak tavrını savundu. Lakin muhalefet, Tasulas’ın bu tavrının gerçeğin ortaya çıkmasını engellemeye yönelik olduğunu ve telekulak skandalının üzerinin örtülmesine katkı sağladığını savundu.