SİYAD ‘Onur’ ve ‘Emek’ ödüllerinin sahipleri belli oldu

Sinema Müellifleri Derneği (SİYAD) tarafından bu yıl 57. kere düzenlenen Türkiye Sineması Mükafatları kapsamında “Onur” ve “Emek” mükafatları açıklandı.

SİYAD’tan yapılan açıklamaya nazaran, bu yıl direktör Şerif Gören ile oyuncu Hale Soygazi’ye “Onur Ödülü”, üretimci Nida Karabol ile direktör Muzaffer Hiçdurmaz’a “Emek Ödülü” verilecek.

Geçen yıl hayatını kaybeden Şerif Gören’in mükafatı, direktör ismine ailesine takdim edilecek. Ödül merasimi 10 Mart’ta düzenlenecek.

Şerif Gören: Türkiye sinemasının sinemacılar neslinin son temsilcilerindendi. 1944’te İskeçe’de doğan Gören, İstanbul Erkek Lisesi’nde okuduktan sonra 1962 yılında sinema dünyasına adım attı. Evvelce kurgucu olsa da direktör yardımcısı olarak birçok usta isimle çalıştı. 1974’te çekimine Yılmaz Güney’in başladığı ‘Endişe’ sinemasını tamamlayarak direktörlüğe adım adan Gören’in bu birinci sineması Antalya Sinema Şenliği’nde En Uygun Sinema ve En Uygun Direktör dahil altı kolda ödül kazandı.

Metin Erksan, Lütfi Akad ve Yılmaz Güney’in başlattığı toplumsal gerçekçilik akımının ikinci jenerasyonunda yer alan Gören, o periyot “Köprü”, “Darbe”, “Deprem”, “Gelincik”, “Derviş Bey” “Almanya Acı Vatan” üzere sayısız klasiğe imza attı. Bu periyotta bir yandan da sinema işçilerinin hakları için örgütlü bir uğraşa girişti. 1973’te Sinema Personelleri Sendikası’nın kuruluşunda misyon alarak başkanlığını üstlendi. 1979-1980 yılları ortasında ise Direktörler Derneği başkanlığı yaptı. Dernek başkanı olduğu için 12 Eylül askeri darbesinin akabinde tutuklandı.

Cezaevinden çıktıktan sonra Cannes Sinema Şenliği’nde Altın Palmiye kazanan “Yol” ile birlikte “Sen Türkülerini Söyle”, “Kurbağalar”, “Yılanların Öcü”, “Katırcılar”, “Firar”, “On Kadın” üzere sinemalar çekerek sinema seyahatine devam eden Gören, yönettiği sinemalarla birçok ödül aldığı üzere sayısız davayla da muhatap oldu. 90’larda yerli sinemaya küsen seyircinin salonlara geri dönüşünü müjdeleyen birinci üretimlerden ‘Amerikalı’ ile bir diğer prensip daha imza attı. Sinemalarında toplumsal meselelere ayna tutması bir yana sinematografik olarak da yenilikçi yaklaşımıyla Türkiye sinemasının ustaları ortasına ismini yazdırdı.

Hale Soygazi: Bir yanda “Vurun Kahpeye”, “Oh Olsun”, “Süt Kardeşler” üzere devrin ana akım sinemasının nitelikli örneklerinde bir yandan da “Maden”, “Bir Yudum Sevgi”, “Bekle Dedim Gölgeye”, “Bir Avuç Cennet”, “Kadının İsmi Yok” üzere yenilikçi sinemalarda rol alan Hale Soygazi, sinema mesleği düşünüldüğünde Türk sinemasında istisnai bir yere sahip. Üstlendiği rollerdeki seçicilik ve canlandırdığı bayan karakterlerdeki odunsuz yorumu sayesinde daldaki erkek egemenliğinin ve yıldız sisteminin sorgulanmasında değerli katkılarda bulundu.

Hale Soygazi 1970’li yılların ortasında oynadığı melodramlarla geniş bir kitle tarafından tanındı. O yıllarda Türkiye’nin geçirdiği çalkantılı devir sinema kesiminin krize girmesine neden olunca Hale Soygazi bir mühlet sinemaya orta verdi. 1978 yılında Yavuz Özkan’ın “Maden” sinemasıyla yine beyazperdeye dönüş yaptı ve bu sinemadaki performansıyla Antalya Altın Portakal’da En Düzgün Bayan Oyuncu Ödülü’nü kazandı. Akabinde ticari sinemalarda oynamayı reddeden Soygazi, 12 Eylül askeri darbesi sonrasında politik uğraş içinde yer aldı ve sinema kesiminde çalışan meslektaşlarının hakları için gayret etti. Uzun bir ortadan sonra birinci defa kamera karşısına geçtiği Atıf Yılmaz’ın yönettiği “Bir Yudum Sevgi”deki rolüyle 1984 Antalya Altın Portakal Sinema Şenliği’nde ikinci defa En Âlâ Bayan Oyuncu Ödülü’ne layık görüldü.

Hale Soygazi bu sinemadan sonra direktörlüğünü yeniden Atıf Yılmaz’ın yaptığı “Bekle Dedim Gölgeye” ve His Asena’nın tıpkı isimli romanından uyarlanan “Kadının İsmi Yok” sinemalarında rol aldı. 2000’li yıllarda birtakım dizilerde rol aldığı üzere ‘Küçük Prens’in sahnelenmesiyle birinci defa tiyatro sahnesinde de performans sergiledi. Sinemaya yaptığı katkılardan ötürü 2004’te Antalya Altın Portakal Sinema Şenliği, 2009’da İstanbul Sinema Şenliği, 2022’de Adana Altın Koza Sinema Şenliği ve 2024’te Nürnberg Sinema Şenliği tarafından Onur Ödülü’ne paha görüldü.

Nida Karabol: Nida Karabol İstanbul’da doğdu. İtalyan Lisesi ve İstanbul Üniversitesi Sosyoloji kısmını bitirdi. Lise yılları itibariyle telif hakları ajansı olan annesinin kurduğu Umut Sanat Eserleri’nde vazife almaya başladı. Böylelikle dünya ve ülke sinemalarını, memleketler arası aktiflik ve şenliklerini yakından tanıma imkânı buldu. Bu doğrultuda bilhassa Avrupa bağımsız sinemasının örneklerini ve televizyon kuruluşlarını Türkiye’de temsil etti. Umut Sanat olarak bu sinemaları genç seyirci kitlesine ulaştırmak için üniversitesi olan kentlerde sinema salonları açtılar. Birebir vakitte şirketin temsilcilik ve dağıtım çalışmaları sürerken, Nida Karabol imal kısmını kurdu. 1995 yılında Mustafa Altıoklar’ın yönettiği “İstanbul Kanatlarımın Altında”, 2000 yılında Serdar Akar’ın yönettiği “Dar Alanda Kısa Paslaşmalar” sinemalarının yapımcılığı Umut Sanat bünyesinde gerçekleştirdi. ‘İstanbul Kanatlarımın Altında’ Türk sinemalarının sinema salonlarına geri dönüşünü sağlayan sinemalardan birisi olarak tarihe geçti.

Sonraki yıllarda direktörlüğünü Pelin Esmer’in yaptığı “Oyun” (2005), “11’e 10 Kala” (2009) ve “Gözetleme Kulesi” (2012) sinemalarının imalcisi oldu. Ayrıyeten sinema müzik albümleri ve kısa sinemalara de üretimci olarak katkı sundu.

Nida Karabol, 1996-2007 yılları ortasında SESAM İdare Konseyi’nde misyon aldı. 2007-2011 yılları ortasında kuruculuğunu yaptığı SEYAP’ın Yönetim Kurulu Başkanlığı’nı yürüttü. Ulusal ve milletlerarası birçok sinema şenliğinde heyet üyesi oldu. Geçen yıl 27. Uçan Süpürge Milletlerarası Bayan Sinemaları Şenliği’nin Bilge Olgaç Muvaffakiyet Ödülü’nü aldı. Hala sinema imal danışmanlığı yapmaktadır.

Muzaffer Hiçdurmaz: 1944 yılında Eskişehir’de doğan Muzaffer Hiçdurmaz, Yeşilçam’da kamera asistanlığından direktörlüğe uzanan mesleği boyunca Türk sinemasında personel sınıfının sesi oldu. 14 yaşında sinema dalına adım atan Hiçdurmaz, 1962’den itibaren setlerde vazife almaya başlamış, Lütfi Akad, Şerif Gören, Ertem Eğilmez, Süreyya Duru, Halit Refiğ, Ertem Göreç, Bilge Olgaç üzere birçok ustayla çalışarak sinema dünyasında direktör yardımcısı olarak kendine sağlam bir yer edindi. Ayrıyeten Pier Paolo Pasolini, Elia Kazan ve Alain Robbe-Grillet üzere memleketler arası direktörlerle çalışma imkânı da buldu.

1987 yılında çektiği ve emekçi sınıfının sıkıntılarını perdeye taşıyan “Çark” sineması, sanayileşememiş bir toplumun işçilerini anlatarak devrin sinema anlayışına toplumsal gerçekçi bir bakış açısı kazandırdı. Yeşilçam’ın avantür sinemalarından emekçi öykülerine uzanan geniş bir yelpazede çalışmaları bulunan Hiçdurmaz, sırf bir sinema işçisi değil, birebir vakitte eğitimci olarak da kendisinden sonraki nesillere rehberlik etti.

(BÜLTEN)