Prof. Dr. İbrahim Kaboğlu: Hukuk güvenliğinin bu kadar ortadan kalkacağını öngörmemiştim

İstanbul Barosu Lideri Prof. Dr. İbrahim Kaboğlu, 23 Şubat’ta yapılacak inanılmaz genel şura ve son periyotta artan soruşturma, gözaltı ve tutuklamalara ait açıklamalarda bulundu.

“Ekim 2024’ten bu yana şahit olduğumuz son 4-5 aylık uygulamalar, aslında anayasal çerçeveye, anayasal kurallara, anayasanın emredici ve yasaklayıcı kararlarına alışılmamış yol ve prosedür izlenerek yapılan tutuklamalardır” diyen Kaboğlu, “Bu açıdan alışılmış ki adap yanlıştır. Yordam yanlış olunca çabucak şöyle bir kuşku doğuyor. Sanki temele ait gerçek doküman ve bilgi olmadığı için mi adap karartması yapılıyor diye” dedi. ANKA’nın sorularını yanıtlayan Kaboğlu şunları söyledi:

GÖZALTINA ALMANIN KURALLARI VARDIR: Son aylarda bilhassa ağırlaşan aramalar, konutlara baskınlar, gözaltılar, tutuklamalar aslında ölçü olarak baktığımız vakit anayasal kararların birçok hususunun sistematik ve daima ihlalini göstermektedir. Bir kişi kabahat işlemiş, kuşkulu, kuşku yaratmış olabilir lakin o kişi hangi süreçle kendi işlediği varsayılan kabahatin ortaya çıkarılacağı konusu anayasada, ceza kanununda, ceza muhakemeleri kanunda yazılıdır. Tabire çağırma böyledir. Arama birebir çerçevede yer alır. Gözaltına almanın kuralları var. Hele hele tutuklama, çok istisnai bir durumdur, yaptırımdır. Bilhassa isimli denetim seçeneği geldikten sonra artık tutuklama büsbütün istisnai bir duruma, büsbütün ağır cezalı hata üstü hâliyle hudutlu kalması gereken bir uygulamadır.

USUL YANLIŞTIR: Son aylarda, bilhassa Ekim 2024’ten bu yana şahit olduğumuz son 4-5 aylık uygulamalar, aslında anayasal çerçeveye, anayasal kurallara, anayasanın emredici ve yasaklayıcı kararlarına alışılmamış yol ve prosedür izlenerek yapılan tutuklamalardır. Bu açıdan doğal ki yordam yanlıştır. Yöntem yanlış olunca çabucak şöyle bir kuşku doğuyor. Sanki temele ait gerçek doküman ve bilgi olmadığı için mi tarz karartması yapılıyor diye.

SON 50- 55 YILDA BİRİNCİDİR: Mahpusa konulan birçok seçilmiş siyasi şahsiyet, belediye liderleri, avukat; önce arama yapılıyor, gözaltına alınıyor, tutuklanıyor, daha sonra iddianame, haftalar ve aylar sürüyor. Özgürlüğünden alıkonuluyor. Bu açıdan bakıldığı vakit bu tablo aslında 12 Eylül, 12 Mart üzere geçmişe gittiğimiz vakit, son 50-55 yıllık bir periyoda gittiğimiz vakit birincidir bu türlü bir uygulama. Uygulamalar dizisi birinci defa karşımıza çıkıyor. Gaye aldığı kitlelerin genişliği, yapılan süreçlerin keyfiliği ve sürekliliği açısından bunlar birincidir. Bu açıdan aslında hukuk devleti ya da demokratik hukuk devleti olma özelliğimizin daima sorgulanması manasına gelmektedir. Zira anayasamızın ikinci unsuruna nazaran Türkiye Cumhuriyeti, insan haklarına saygılı, demokratik ve laik, toplumsal bir hukuk devletidir.

KİM DESTEKLEMİYORSA ‘TERÖRİSTTİR’ DENEBİLECEK EŞİĞE GELDİK: Terör yaftası o kadar kolay vuruluyor ki, kim teröristtir dediğimiz vakit, kim ki saray rejimini, kim ki Cumhur İttifakı’nı, kim ki Cumhur İttifakı görüntüsü altında parti başkanlığı yoluyla devlet başkanlığını ve yürütmeyi desteklemiyorsa ‘o teröristtir’ denebilecek bir eşiğe geldik. O nedenle çok dikkatli olmamız gerekiyor. Dayanışma halkalarını çok genişletmemiz gerekiyor. Artık daha evvelce olduğu üzere şu kişi şu dünya görüşünden, o kişi öbür dünya görüşündendir, ona oh olsun, buna olmasın diye değil.

KAZANIMLARI SAHİPLENMEDİK: Alışılmış 12 Eylül öncesi 12 Mart’ta ben hukuk fakültesi öğrencisiydim. Birinci sınıfta anayasa hukuku dersi öğrenen öğrenciydim. 12 Mart’ı yaşadım. Zira 27 Mayıs’ta ilkokul öğrencisiydim. 12 Eylül’ü yaşadık. Sonraki gelişmeleri yaşadık. Ben 12 Mart’ta hukuk öğrencisiyken, 12 Eylül’de yardımcı doçentken daima daha güzel olacağı biçiminde bir gelecek kurgusu öngördük. Bugüne gelineceğini, hiçbir vakit bu kadar çökeceğini, tabana vuracağını, hukuk güvenliğinin ortadan kalkacağını, sistemin çökeceğini öngörmemiştim. Ne yapmalı sorusuna teslim mi olalım, uğraşa devam mı edelim? Burada iki değerli konu var. Birincisi, öz tenkit olarak biz bütün bu geçen on yıllarda verilen uğraşların sonucu olarak kazanımları fark edemedik, sahiplenemedik. 80’li, 90’lı, 2000’li yıllar ve 2004-2005’te Türkiye anayasacılığında çabucak hemen doruğa ulaşmıştık. O birikimi gereğince fark edemedik ve sahiplenemedik. 2017’de ise 200 yıllık birikim tabana vuruldu, tasfiye edildi ve biz o tasfiyeyi bile fark edemedik. Demek ki tepe ile çukuru fark edemedik.

SİYASET ALANINI DARALTIYOR: Seçim yaklaştıkça saray ve etrafı büyük bir telaşa kapılıyor. O vakit bir yandan demokratik topluma saldırıyor, öbür yandan siyasal topluma saldırıyor. Bir yandan demokratik siyaset alanını daraltıyor, öte yandan sivil toplumu sindirmeye çalışıyor lakin nereye kadar…Bir türlü Türkiye’nin geri kalan yarısını sindiremedi. Bu durum prestijiyle bu tablonun özeti şu. 2017 değişikliği sırasında bu değişikliği planlayanlar, büyük ölçüde siyasal egemenliğe el koydular lakin toplumsal egemenliğe hâkim olamadılar. Şu anda demek ki bizim elimizdeki koz, toplumsal egemenliği onlara verip vermeyeceğimizde düğümleniyor.

SIRADAN BİR GENEL KONSEY DEĞİL: Pazar günü yapacağımız harika genel şuranın kıymeti şu. Bu, sıradan fevkalâde genel şura değildir. 23 Şubat günü harika kurultayı, ‘hukuk yoluyla demokrasi kurultayı’ olarak nitelendiriyorum. Bütün meslektaşları, İstanbul Barosu üyelerini bu kurultaya, 20 Ekim günü ortaya koydukları iradelerini müdafaaya, sahiplenmeye çağırıyorum. Bu kurultaya sadece İstanbul Barosu üyeleri değil, bütün Türkiye’den iştirak kelam konusu olacak. Türkiye ile sonlu değil, ulusal ölçekte sonlu değil; Avrupa’dan da ağır katılım bekliyoruz.

(ANKA HABER AJANSI)