Patti Smith’ten ev işi dersleri

Yazı masamın üzerinde yaşayan kimi şeyler; plastik bir Snoopy figürü, Carson McCullers kitapları, portakal desenli bir defter, pembe silgili sarı kurşun kalemler, yağmurlu bir sonbahar sabahı Prag’daki küçük bir müzeden alınmış kahverengi bir kahve fincanı, okaliptüslü burun spreyi, bir mandalina, daha fazla kitap, eskiz defterleri, buruşturulmuş kâğıtlar, bitmiş bir el kremi ve Bruce Lee’nin çok sevdiğim “Sessiz Flüt” şiiri.

Pazar sabahı. Etrafı düzenlemem ve masamın üzerindeki kalabalıktan kurtulmam gerekiyor fakat ben ne yapıyorum? Ayaklarımı uzatmış, tembel tembel Duke Ellington dinliyor, bu ortada Patti Smith’in “A Book Of Days” (Günler Kitabı) isimli fotoğraf kitabını karıştırıyor ve işlerimi ertelemeye devam ediyorum.

Bu küçük kitap Patti’nin Instagram hesabından ilham alınarak bir ortaya getirilen fotoğraflardan oluşuyor. Yılın her günü için bir fotoğraf ve altına karalanmış birkaç cümle, hepsi bu. Bense uzun vakittir onu fal bakar üzere okuyorum. Her gün rasgele bir sayfa açmak ve falımda ne çıkacağını görmek hoşuma gidiyor.

Arada sırada karıştırmayı sevdiğim bir diğer fal kitabım ise “Düşsel Varlıklar Kitabı”. Bendeki baskısı İrtibat Yayınları’nın, Celâl Üster çevirisi. Borges bu kitapta hayali ve fantastik yaratıkları çok eğlenceli bir lisanla anlatıyor. Kitapta yer alan ‘brownie’ ismi verilen düzgün huylu periler ise nedense çok sık karşıma çıkıyor ve bilhassa ilgimi çekiyor. Zira efsaneye nazaran brownie’ler konut halkı uykuya daldığında konutun içinde belirerek onların yarım kalan konut işlerini bitirmeye bayılıyor. Ben de kendime ilişkin brownie’lerim olsun istiyorum doğal olarak. Hayatım boyunca mesken işlerinden daima kaçtım. Evet, kendime olağanüstü bir hayat ideolojisi bulduğumda bile (“Gelecekteki Sen’i memnun etmek için yap!”) onlardan kaçmaya devam ettim. Sonradan pişman olacağımı bilsem de, ‘Gelecekteki Ben’i pek umursamadım.

Hatta “Kurtlarla Koşan Kadınlar”da içimdeki ‘vahşi kadın’la nasıl temas kurabileceğimi okuduğumda bile pek ikna olduğumu sanmıyorum nizamlı olmam gerektiğine.

Şaşırtıcı bir biçimde, içimdeki yabanî bayana yer açabilmenin yolunun etrafı pak tutmak olduğunu söylüyordu bu kitap da. Sistemli olduğumda, yazı masamın üzerini pak tuttuğumda, mandalina kabuklarını çöpe attığımda, daha üretken olacağımı… Çok kolay aslında. Çok da gerçek. Etrafım pak ve düzenliyse, başımın içi de pak ve tertipli oluyor. Yani, gerçek hayatta brownie diye bir şey olmasa da ben kendi kendimin brownie’si olabilirim. Bütün bunların farkındayım, elbette. Neden harekete geçmek bu kadar sıkıntı geliyor öyleyse?

Çok sevdiğim iki caz efsanesinin, Duke Ellington ile John Coltrane’in, 1963 yılında birlikte kaydettikleri “In A Sentimental Mood” müziği dolduruyor salonun içini. Fakat tam da bu müziğin içinde kaybolmak üzereyken, Patti’nin kitabından bir sayfaya denk geliyorum ve gözlerim kocaman açılıyor. Patti Smith bu sayfada kaotik bir çalışma ortamının fotoğrafını paylaşıyor. Birinci gençliğimde bir muharririn odasının nasıl olması gerektiğine dair başımda (oldukça romantik ve muhtemelen de epey yanlış) bir fikir vardı. Bu fotoğraf tam da bu türlü bir odada çekilmiş üzere görünüyor.

Yerlerde kitaplar, notlar, karalanmış defterler, basılı metinler ve içinden çıkılamayacak üzere görünen bir dağınıklık var. Patti fotoğrafın altına yazdığı yazıda bir mevzu üzerinde derinlemesine çalışırken etrafın daima bu türlü dağıldığını söylüyor ve sonrasında, bu kaosla nasıl başa çıktığını anlatıyor. “Bugün paklık yaptım” diye yazıyor. “Pek eğlenceli sayılmazdı fakat düzenleme becerilerimin uzaylılar tarafından gözlemlendiğini hayal ederek bu işi bir oyuna dönüştürmeyi başardım.” Yan sayfada ise odanın düzenlenmiş ve temizlenmiş hali yer alıyor. Patti her şeyi kusursuz bir sisteme koyduğu için uzaylılar tarafından kaçırılmaktan kurtulduğunu, artık yeni bir işe ve yeni bir dağınıklığa hazır olduğunu söylüyor. Duymam gereken buymuş demek, diye düşünüyorum. Sonra ayağa fırlıyorum ve Ellington ile Coltrane giderek coşarlarken, ben de kendimi müziğin ritmine uydurarak yazı masamı derleyip toparlıyorum.

Bir oyuna dönüştüğünde her şey ne kadar da eğlenceli bir hale geliyor… Hayatın her anının eğlenceli olması gerekmediğini ben de biliyorum fakat uzaylılara şu düzenleme işinde ne kadar yeterli olduğumu göstermeye kararlıyım ve birinci defa masamı toplarken gülümsüyorum.

Belki değersiz bir sıkıntı bu lakin benim için hiç de az şey demek değil… Ve işim bittiğinde, hayatımda bana bir defa daha kılavuzluk ettiği için içimden Patti’ye teşekkür ediyorum.