Liz Behmoaras kimdir?

Türkiyeli Yahudi müellif, gazeteci ve tercüman Liz Behmoaras, 1950 yılında İstanbul’un Şişli ilçesinde doğdu.

Röportaj derlemeleri, biyografiler ve romanlarıyla tanınan Behmoaras, Türkiye’de Osmanlı’dan Cumhuriyet’e geçiş devrinde yaşamış bireylerin hayatını bahis alan biyografik yapıtları ile tanındı. Röportaj derlemeleri ve romanlarında kimlik sıkıntılarını sorgulamayı amaçlamıştır.

Yazı hayatında gerçek ismi Eliza’nın kısaltması olan “Liz” ismini kullandı.

Babası dokuma tüccarı Nesim Katalan, annesi Jaklin Anavi’dir. Fransızca, Türkçe, İspanyolca ve Rumca konuşulan bir meskende büyüdü. İlkokulu, Şişli Terakki’nin karşısında bir binada yer alan Özel Aydın Okulu’nda okudu; akabinde Notre Dame de Sion Fransız Lisesi’ne devam etti.

Lise’den mezun olduktan sonra çevirmenlik yaptı ve yabancı lisan dersleri verdi. Yazı hayatına çevirileriyle girdi. Fransızcadan Türkçeye yapıtlarını çevirdiği müellifler ortasında Simone de Beauvoir, Ivan Illich, Marie Cardinal ve Paul Valery de vardır.

1986-1996 yılları ortasında Şalom gazetesinin kültür servisinde editör olarak çalıştı.

Nokta Mecmuası’nda, Yeni Yüzyıl ve Cumhuriyet gazetelerinde, ayrıyeten Liberation, L’Arche ve Tribune Juive isimli Fransız gazetelerinde yazılar yazdı.

Yazarın İlk kitabı Türkiye’de “Aydınların Gözüyle Yahudiler” 1993 yılında yayımlandı. Bu kitapta Türkiye’deki Museviler hakkında Türkiye’de edebiyatçılar ve aydınlar ile yaptığı söyleşileri bir araya getirdi. İkinci kitabı “Yüzyıl Sonu Tanıklıkları” da bir röportaj derlemesiydi.

1997 yılında yayımlanan Kimsin Jak Samanon? isimli kitabında büyükannesinin anılarını topladı.

Bu kitapta yüzyılın başında Türkiye’deki Yahudi cemaatinin hayat biçimini, sıkıntılarını, içinde bulunduğu ortamın bireyleriyle bağlantılarını ve Türkiye Cumhuriyeti’nin birinci yıllarında meydana gelen politik olaylara bakışını aktardı. Akabinde Mazhar Osman’ın, Moiz Kohen’in, Suat Derviş’in biyografilerini yazdı. Suat Derviş biyografisi, Bulgarca ve Arapça ‘ya çevrildi.

Birinci romanı “Sevmenin Zamanı” 2011 yılında yayımlandı. Öbür romanları “Alman Subayın Evi” (2015), “Sen Bir Diğer Gittin” (2017), “Lale Puding Shop” (2020) isimlerini taşır.

Yazarın en önemli yapıtları ortasında, Türkiye’de Aydınların Gözüyle Museviler, Yüzyıl Sonu Tanıklıkları röportaj derlemeleri; Kimsin Jak Samanon?, Mazhar Osman Kapalı Kutudaki Fırtına, Bir Kimlik Arayışının Kıssası biyografileri; Sevmenin Vakti ve Sen Bir Öbür Gittin isimli romanları sayılabilir.

(KÜLTÜR SANAT SERVİSİ)