Hulhula gel e

Diyarbekir germ e, wek tava payîzê, wek tava ku bêhna biharê di xwe da dihewîne. Ne dişewitîne ne jî acis dike. Bêdengiyek hikma xwe li ser bajêr diweşîne, gel rojê li kolan û kûçeyan da hêdî hêdî diherikin, teleşa fitarê heye. Wexta ku mele azan dide cade û tax vala tabana, şîvên bo fitarê hatine amadekirin, xiracira di mitbexan da bi rastî enerjiyek dide, zar û zewî bi kelecanî li kêleka mezinên xwe benda banga mele ne.

Ev bajêr ku hema 400 sale bênavber liberxwe dide. Çi çar sed, çi hezar sal. Her û her didome li ser erdê pîroz, uygar, maka mirovatiyê ye. Şer û pevçûn li welat ti car kêm nebû û bêpar jî nema. Ji berxwêdêriyê, têkoşînê, nebûn û hebûnê jî xwe bêpar nehişt, di dîroka me da tahminen wextên ku bi lisana me derbasbûye tabana gelek kêm be lê ti car serî û bejn nehat tewandin. Îro jî ne bejn ne jî serî nehatiye tewandin. Kar didome, wext bi ber hêviyê va serîhiltîne.

Newroz tê, Newroza ku jinûva bi destanî hatiye afirandin, têkoşîn û çavreşiya me hêma dike, di ser da îlhama berxwêdêriyê daye civatê, bi hemû coşbûn, geşbûna xwe va tê. Newroza ku bi kulma Kawayê Hesinkar rabûne ser xwe, di serê zordestên bêbavan da, xwînmijan da, serdestan da teqiya û hê jî wan gêj dike; bêhna wê ya serîhildanî bi hemû hêza xwe li ser rû û çav dikeve. Ger hûn bawer nekin de keremkin werin welat!

Gelek tişt di bin pira dehderî da debas bû. Dîcleya fedakar, bêdeng û bi rahmet gelek tişt bir, danî û çû. Dinya li ber çavê min wek Dîcleyê ye, her tim li ser gerdûna guherînê va her û her obura, erd û esman qalikê xwe ji xwe dişeqîtîne, qalikêk nû tê afirandin û ew ê rengê kurdî jî li ser wê were neqişkirin. Li welatê me konut guherandin bi nermî û dilrihetî rûyê xwe destnîşan nekir. Jixwe gel ên ku li ser ax û welatê xwe bindest dijîn ne rihetiyê dide xwe ne jî dide serdestan, îşkenceyek rûbirû li ser gel tê/hat meşandin. Konut çend mehe perçe perçe wek frangmanên fîlman bo çareseriya kurd û Kurdistanê tiştên dîrokî diqewime. Jixwe berxwêdêriya gel kêlî bi kêlî heta vê gavê dîroka hebûna xwe nivîsandin, da nasîn.

Tiştê îro em tabanının, seh dikin, şîrove û wateyan li ser bardikin, di esasê xwe da encamên îroyî, tiştên ku em dixweynin piştî hevdîtinên demek dirêj hatiye vê astê. Li mitbexê aşpêj xwarinên xwe amade kirine, wext bi wext servîs dikin, didin ber me. Usil û qeyde an şikil û şemal wiya ferz dike, di hemû pirsgirêkên li ser lingên nebûn û hebûnê va rabûye, mezin bûye li pişt deriyan hatiye çareserkirin û piştre bi gel re danûstandinê dane destpêkirin. Ji vê xweynê, kuştinên ciwanan, bazîrganiya çekan, dijminê sondaxwarî yên gelê me bo pergala xwe bimeşînin sobateyan dikarin bi rihetî pêk bînin. Ji bilî her tiştî sîstemek ku li ser erk û nebûna me xwe avakiriye û ji wir hêz û pişta xwe xurt kiriye, ew ê bi rihetî li ser pişt xwe danexîne xwarê. Konut pişt bi dehan salane her diçe xwe rast dike, barê tinekirinê li ser piştê parî parî diavêje. Wiya dîtîn, hîskirin û heta serê mûyê xwe jî leqayê viya hatin. Gelê kurd her tim aşîtîxwaz bû, her tim bi cîranên xwe re di nav aramiyê da xwestin bijîn. Li kû derê neheqiyek rû dabe xwe gihîştandin wir, ji kû zanim, ji xwe zanim ji bira û xwişkên xwe zanim, ji dapîr û bapîrên xwe zanim. Ji Tarxanê Hazroyî baş zanim, ji serhedê çemêalîqa zanim, ji Bîlalê Lîceyî zanim, ji Mistefayê Sêdeqne zanim…

Dawiya her tiştî bi kîjan rê û rêbazê va diçe bila biçe çareserî xwe ferz dike. Herkes di pencereya xwe da bi nêrînên xwe şîroveya xwe dike, jixwe tabana ku wisa be û bi vê ferasetê bimeşe. Çi civat çi civatok çi dezgehên sîvîl û fermî be, çi saziyên çand û hunerê be tabana her kes nêrînên xwe bi dilek zelal û hişek pak weyne ser ziman, şik û gumanên xwe eşkere û ji gefxwarinan dûr were ser dîkê, bi baweriya pirdengî û demokrasiyê konut diçe serî. Şayet şert û mercên pirdengî pêk ney çareserî jî bi lingek qop ew ê bimeşe û heta cihek ew ê xwe bigîhijîne, piştre ew ê jixwebikeve, jihevbelavela bive.

Gel ji çareseriyê hem bihêviye hem jî di nav şikek dijwar da ye. Min xwe berda nav çarşiya Amedê û Farqînê, min da ser şopa mesken proseya çareseriyê ku ti nav lê nehatiye kirin, qet nebe hêla kurdan ji bo pêvajoyê navek danî “Banga Aşitî û Civaka Demokratîk”, metnek kin û kurtasî bi gel re çizgi parvekirin. Ji hêla kurdan sorun diyar e, zelal e, lê yê devletê û hikumete di nav mij û dûmanê daye. Bivenevê mesken biwej tê bîra meriv, bi gur re dikûjin, bi şivan re dixwin, bi xwedî re digrîn. Çimkî hê jî çiya û Bakûre Suriyê tê bombekirin.

‏

Wisa xuya dike gav bi gav bi pêşva diçin an bi paşva diçin hê ne zelal e. Hem li defê dixin hem jî li zirnê. Esnaf, kedkar, jin, ciwan, bazîrgan, dayikên vî welatî dibêjin çê li ser vê pêvajoya çareseriyê ku bi dehan salanê av dikşîne hindire xwe.

Ozer xwedî kargehên cur bi cur e, çil kes di kargehên wî da kedkariyê dikin. Ozer bi çavê bazirganiye nêzîkî probleme tabana. Û tabana, aborî, kargehî, pere ji aramiyê hezdikin, tabana ku konut çareserî bigîhije serî, êdî bes e, heta vê gavê loqekek nan bi rihetî di qirikê da neçûye xwarê, her tiştê me heye cilde azadî û serbestbûna gel maye, bi îzna xwedayê dilovan ew ê jî pêk bê, ava me heye, erdên me bi rahmet in, ciwanên me hêja û jîr in.

Dibe rê li ber wan vebive, bi hişê xwe yê xurt cîhanê dikarin bihêjinin. Civata me kelecanê, dînamîk e. Kî û kê ji aşîtîyê, aramiyê bitirse ew ê hinda bike, dibêje.

Pirtûka Mehdî Zana ya bi navê “çarşiya silîva” da ku behsa vê çarşiya dîrokî û siyasî dike min xwe berda kolanan û kûçeyên wî, li qehweyek nîvtarî genc û rûspiyên navçeyê çayên xwe vedixwin. Ciwanek li ser okeyê gelek bi kelecanî keviran li ser keviran dixist, li kêlaka wan rûniştim piştî qederek em ketin nav sohbetê. Navê wî Remezan e, lê ji re dibên Remazanê qulfayî. Remezan sî saliye û karê cotkariyê dike, dibêje, ez di nav şerê neman û mayînê da mezin bûm. Gelek havelê min li ser vê doza birûmet û hebûnê canên xwe destdan, di zindanên devletê da hatine lisan girtin, hinek jî berê xwe dan çiyayan. Ti tiştek ew ê bi avê re neçe, ez ji brêz Ocalan bawerim, ez ji xwe bawerim, ji bo gel çi hewce dike ew ê li ser esasê gel va bimeşe. Lê baweriya min ji devletê tine, leystik û xapandinên wan bi tecrubeyan sabît in. Şika min, dudiliya min ji kurdan tineye ji tirkan û devleta wan heye. Rûspiyê Çarşiya Silîva hecî Samet ku taxa Monopole rûdinê û bavê heft zarokan û kalikê bîst û heft neviyaye di nav şikê daye û dibêje, xwedê bike ku avek li ser vê agirê were retin. Baweriya min ji gel heye ku ew ê rêberên xwe vala dernexin, piştgiriyek mezin tabana were dayîn. Bila Barzanî jî destê xwe bike bin kevir, alîkariya brayên xwe jorê bike. Bila piştgirî bidin Selehattin jî Erdogan jî… Kî vê meseleya dijminatiyê ji meydanê rake û bo rakirina wê bixebite karek pîroz dike. Êdî bes e zar û zewiyên me hatin kuştin.

Wextê fitarê em berê xwe didin taxa Ferûdinê, mêvane Xaltika Sevê ne. Li ber sobaya ku dike gupegup em dikevin sohbetek kûr, xatiya Sevê her tim diçe demên berê û meselokan dibêje, çi dîtiye û çi nedîtiye qala wan dike û dibêje, xwedê bike. Em li malên xwe di nav sebî û neviyên xwe bi hizur û xweşiyê da serê xwe deynin ser balîfên xwe. Kî weyne aşîtiyê û aramiyê bila mala wî geş û şen be. Û li ser zêde dike, dibêje bextê romê tineye!

Li kolanên Amedê jî atmosferek biguman û dudilî hikma xwe kiriye. Tevgirtinên wan di bin tesîra şikê daye, xwestek û dilek heye lê bi qasî wê jî li hemberî wî têkçûna çareseriyê jî xwe hazir û nazir kirine. Ger dîsa Erdogan bêje me çareserî kir dolaba cemedê, ew ê gel şaş û mat nemîne, gel bi her awayî amade ye. Dikandarê Teyfîkê navçeya Rêzan/Baxlarê dibêje, kî nexwestiye aşîtîyê, wekheviyê, hizure! Ne çil sal çil hezar sal jî bidome dawiya vê soruna lihevhatine. Îro hema em li derdora xwe binêrin, di navbera malbatan da xwînkujî bi salan didome lê di dawiyê da dîsa lihevanîn xwe ferz nake? Dike. Lê wext lazime, bo lihevhatin-aşîtiyê wêrekî û jîrbûn lazim e, hewcedariya jinxas û mêrxas heye bo pevajoyê, dirustî û samîmiyet pêwîst e. Kurd aşîtiyê dixwazin lê devlet û Erdogan viya dixwazin bi rastî jî zêde baweriya min tineye ji wan, dibêje.

Li ser Bulvara Mahabatê ciwanê bi navê Selîm mesken sê çar sale garsontiyê dike û dibêje, ew ê çi bidin me an em ê ji wan çi xelas bikin, hêviya min tine lê lisana min dixwaze konut sorun bi dawî bibe. Konut devlet piskolojiya me xerakir, gelek hevalên me bi nêzikatiya mesken pergalî û îşkenceyên piskolojîk mixabin li pey madeyên hişbirî ketin û di hefs û zindanan dane, îro mesken sıkıntı çareser bibe û heq û mafên me werin qebûlkirin ciwanên vî welatî bêhtir ew ê civakê geş bikin, rê li ber nebaşiyê bigrin, lê dîsa hayjixwe me û dibêjim ti baweriya min çareseriyek nerm û xweşî nîne, lê li cihek ew ê tiştek bikin û em ê dîsa vegerin serî, qet nebe rih û hişê min bo wî jî amadeye û dawî xeberdana xwe dike.

Roj keçek bîst saliye. Diçe zaningehê, beşa tipê dixweyne, ketiye etra xwe, bo pêvajoya nû dibêje em hemû bra û xwişkên hevûdin in. Aramî hikme xwe li welatê me bicîh bike em ê jî bi dilek rihet li ser karên xwe mijûl bivin, serkeftî bivin, yanî em ê bijîn, pirsgirêka me ya hebûn û xwebûnê sınır çareserkirin konut welat ew ê vegere cinnetê. Ez ê herim dinyayê bigerim, ma ne heqê min e, mesken şer bêhtir zirarê dide me ciwanan, nêrîn û hêviyên xwe Roj wisa anî ser ziman. Hem hêvî dihewîne hem jî bêhêviyê.

Min ji kê û kî wêneye suretê xwest nedan. Çimkî gel di nav şikê daye, di navbera aniha û sibê da wextek direj heye, tabana ku hertişt serûbin bive, mesken nêzikatî jî me re gelek tiştan dibêje: em ji xwe bawer in lê ew ên li hemberî me ne em ji wan zêde bibawer nînin. Hêviya çareseriyê di bin atmosfera şikê da di devê sefer da diçe û tê.

Yazının Türkçesini buradan okuyabilirsiniz.