Gazetecilik örgütleri: Algoritma değişikliği tek sesliliği dayatıyor

Google, son aylarda algoritma güncellemeleri yaparak, internet haberciliği yapan yayın organlarının trafiğinin yarı yarıya ya da daha fazla düşmesine neden oldu. Böylece reklam gelirleri de azalan internet gazeteleri kapanma, küçülme ya da yayın durdurma üzere kararlar almaya başladı. Gazete Duvar da aldığı kararla, sürdürebilirliğin mümkün olmadığını kamuoyuna açıkladı. Pekala, bağımsız ve alternatif gazeteciliği yakın gelecekte ne bekliyor? Google’ın algoritma güncellemeleri ve Basın İlan Kurumu’nun Google algoritmasını baz almasıyla birlikte, gazetecilik örgütleri alternatif seslerin kısılacağı görüşünde. Gazetecilik örgütleri iktidar eliyle medyaya tek sesliliğin dayatılmasına karşı devanın ise örgütlenmekten geçtiğini belirtiyor.

‘İKTİDAR TEK SESLİLİK DAYATIYOR’

Gazete Duvar’ın yayınına son vermesi sonrasında DİSK Basın İş Genel Başkanı Turgut Dedeoğlu, Google algoritma değişikliğiyle ilgili şunları söyledi:

“Güneydoğu’ya bir seyahat yapmıştık. Oradaki mahallî gazeteci arkadaşlar da emsal problemle karşı karşıya kaldıklarını söylemişti. Bir taraftan devletin Google’a sopa gösterip, bir taraftan da Google algoritmasıyla yerel-ulusal gazeteleri susturmaya çalışması ve çıkardığı maddelerle muhalif basının sesini kısmaya çalıştığına şahit oluyoruz. Bu anlaşılması mümkün bir şey değil. Bugün Gazete Duvar kapandı, tahminen yarın öteki gazeteler de yavaş yavaş kapanmaya başlayacak. İktidar giderek, basını tek ses haline getirmeye çalışıyor. Gazeteciler olarak örgütlenmeliyiz, öbür dermanımız yok. Örgütsüz kaldıkça o kadar güçsüzleşiyoruz. İktidar bunu bildiği için tek seslilik dayatıyor.

ELEŞTİREL YAYIN YAPAN GAZETELER TEHLİKE ALTINDA

Türkiye Gazeteciler Sendikası (TGS) Genel Sekreteri Banu Tuna da son aylarda Google algoritmasıyla birlikte internet yayıncılığının küçülmeye ya da yayın durdurmaya gittiğini belirterek şunları söyledi: “Yaklaşık bir ay içinde Türkiye’de iki bağımsız/alternatif haber organı yayın hayatına son verdi, biri ayakta kalmak için çalışanların büyük kısmını işten çıkardı. Sonucunda da 100’e yakın gazeteci işsiz kaldı. İşsizliğin bu kadar yaygın olduğu bir bölümde, bir kişinin dahi bu listeye eklenmesi bir gazeteci ve sendika yönetici olarak bana acı veriyor. Lakin bu sorun yalnızca gazeteci işsizliği ile ilgili değil. Bahsi geçen üç kurum da iktidardan bağımsız, eleştirel habercilik yapan kurumlardı. Sayıları bir elin parmaklarını geçmeyen bu haber kurumların kapanması, Türkiye için çok karanlık, çok tehlikeli bir tabloya işaret ediyor. Bu türlü devam ederse tarafsız, bağımsız haber alma hakkı büsbütün ortadan kalkacak. Evet, haber mecraları genel olarak okur kaybediyor fakat iktidara yakın olanlar bir halde ayakta tutulmaya devam ediliyor. Öte yandan bağımsızların dayanak sistemleri tek tek tükeniyor.”

‘HABER SİTELERİNDE BENZERİ SONUÇLAR ORTAYA ÇIKABİLİR’

Tuna, algoritma değişikliğiyle birlikte gelirlerinin trajik seviyede azaldığına vurgu yaparak şöyle devam etti: “Trump sonrası periyotta fon veren kuruluşlar dayanaklarını büyük ölçüde çekti, büyük teknoloji şirketleri yaptıkları algoritma değişiklikleri ile okunma sayılarının ve münasebetiyle ilan gelirlerinin çakılmasına neden oldu. Basın İlan Kurumu bu algoritma değişikliklerinden kaynaklanan erimeyi görmezden gelmeye devam eder ve bir düzenlemeye gitmezse ulusaldan yereline birçok internet haber sitesi için misal sonuçlar ortaya çıkmaya devam edecek. Haberin tüketicisi ise yanlışsız, kaliteli habere dayanak vermekten imtina ediyor. Toplumsal medyada buldukları bilgi kırıntılarına haber muamelesi yapıp, gerçek habere sırtlarını dönmeye devam eder, habere ve habercilere sahip çıkmazlarsa, habere para ödemem demeye devam ederlerse daima birlikte karanlığa gömüleceğiz.”

‘GAZETE DUVAR OLMAZSA OLMAZIMIZDI’

TBMM Dijital Mecralar Kurulu Üyesi ve CHP Ankara Milletvekili Okan Konuralp de Gazete Duvar’ın kapanmasına ait bir açıklama yaptı. Konuralp, “Gazeteciliğin yüz akı mecralarından biri olan Gazete Duvar, hakikatin peşinde koşanlar, hakikati arayanlar için çok kıymetli bir adresti. Gazete Duvar, cep telefonlarımızın, bilgisayarlarımızın olmazsa olmazı; toplumsal medya hesaplarımızın ‘takip edilenler’ listesinde birinci sıralarda geleniydi. Hasebiyle, Gazete Duvar’a bu çerçeveden bakanlar için hayat daha da kuraklaşacak; hakikat bizden biraz daha uzaklaşmış olacak” diye konuştu.

‘BİZE FİNAL DERSİ OLSUN’

Okan Konuralp’in açıklamasının satır başları şöyle:

“Yayına başladığı birinci günden itibaren, gazeteciliğin üniversal unsurlarına uygun davranan, yalnızca yetişmiş takımlarıyla değil, yetiştirdiği takımlarla da birebir vakitte bir okul olan Gazete Duvar’ın yayın hayatına ‘şimdilik’ son vermesinden çıkartacağımız dersler, bize final sorusu olsun.

‘GAZETE DUVAR BİR KURBAN’

Çünkü, Gazete Duvar yöneticilerinin almak zorunda kaldığı karar itibariyle, medya üzerinde Google ile özdeşleşmiş bir hegemonya inşasının en kıymetli kurbanı oldu. Şayet meslek örgütleri öncülüğünde, öteki dijital medya kuruluşları gerekli adımları atmazsa, Gazete Duvar üzere ‘kapanma’ kararı alacaklar. Ve ne yazık ki bu mevzuda meslek bilhassa meslek örgütlerini harekete geçirmekte çok zorlandım, Gazete Duvar’ın kimi yöneticileri bu gayretime şahittir.

‘DİJİTAL TELİF MADDESİNDEKİ TEHLİKE’

Özelikle mevcut siyasi iktidarın havzası içinde yayın yapan kimi kuruluşlar, Google ile masaya oturmalarını sağlayacak bir ‘Dijital Telif Yasası’ talebiyle uzun müddettir harekete geçmiş durumdalar. Elbette Türkiye’nin de bir dijital telif yasasını gereksinimi var. Lakin bu yasanın demokratik olması, medyanın üniversal prensiplerine uygun olarak hazırlanması da öncelikli bir kural olmalı. İktidar havzasında bulunan yayıncı kuruluşları kollayan, bilhassa bağımsız medyayı da dışlayan bir maddeyi ardına alarak Google ile telif pazarlığına oturulması ihtimali bertaraf edilmeli.

‘SON KELAMIN GOOGLE TÜRKİYE’YE’

Bu noktada son kelamım de Google Türkiye’nin özgürlüğü, demokrasiyi, çok sesliliği, fikir ve söz özgürlüğü savunuculuğunu ağzından düşürmeyen kimi temsilci ve avukatlarına olsun; Gazete Duvar’ın kapanmak zorunda kalması bu hazretlerin de utancıdır. (Kamu diplomasisi’ ismi altında, İrtibat Başkanlığı ve misal kurumlarla yürüttükleri pazarlıklar açığa çıktığında, bu kelamda demokratların gerçek yüzü de görünmüş olacaktır.”

(HABER MERKEZİ)