Galatasaray Meydanı’ndaki heybetli kapı Nimet Tanrıkulu’nu bekliyor

İSTANBUL – Nimet Tanrıkulu sosyalist, feminist, Dersimli Kürt ve Alevi bir bayan. Bundan 44 yıl evvel 1980 darbesi periyodunda tutukluluğu sırasında yaşadığı hak ihlalleri kendisini insan hakları uğraşına adamasına neden oldu.

30 yılı aşkın müddettir insan hakları çabası veren 63 yaşındaki Nimet Tanrıkulu, somut bir kanıt olmamasına karşın ‘terör örgütü üyeliği’ teziyle 26 Aralık 2024’ten beri tutuklu.

CEZAEVİNDE AZAPTAN, İNSAN HAKLARI MÜCADELESİNE

Nimet Tanrıkulu, şimdi lise öğrencisiyken 12 Eylül darbesinde gözaltına alındı. İstanbul Emniyet Müdürlüğü’nün Gayrettepe’deki Siyasi Şubesi’nde sorgulandı, azap gördü. Azapta bir dişi kırıldı, sol kolunu kullanamaz hale geldi, çenesi çıktı, saçlarının bir kısmı köklerinden koparıldı, çıplak bırakılan vücuduna elektrik verildi, Filistin askısına alındı, meydan dayağı denen azaba maruz kaldı. Metris Cezaevi’ne konuldu, çıkarıldığı birinci duruşmada özgür bırakıldı.

Yaşadığı makus muamele, onu insan hakları çabasına itti. Bilgi Üniversitesi’nde İnsan Hakları Hukuku yüksek lisansı yaptı. Tez konusu bayan ve barıştı.

İNSAN HAKLARI DERNEĞİ’NİN KURUCULARINDAN OLDU

Tanrıkulu, 17 Temmuz 1986 tarihinde İnsan Hakları Derneği’ni (İHD) kuran, tutuklu-hükümlü yakınları, yazar-gazeteci, doktor, hukukçu, mimar- mühendis ve akademisyenlerin de bulunduğu insan hakları savunucuları ortasında yer aldı. İHD, askeri darbenin akabinde kurulan birinci sivil toplum örgütüydü. Tanrıkulu, İHD İstanbul Şube Başkanlığı, Genel Merkez Yönetim Kurulu üyeliği yaptı.

BARIŞ İÇİN BAYAN GİRİŞİMİ

1996’da İHD altında toplanan Türkiyeli bayanlar ‘Barış İçin Bayan Girişimi’ni kurdu. Tanrıkulu tekrar kurucular ortasındaydı. Barış için Bayan Çalışma Kümesi ismiyle yola koyulan bayanlar, 20-21 Nisan’da, Taksim Keban Oteli’nde ‘Barış için Bayan Çalışma Günleri’ düzenledi. Kürt ve Türk bayanların ‘savaşı durdurmak için birlikte neler yapabiliriz’ sorusuyla bir ortaya geldiği birinci toplantılardandı.

Tanrıkulu toplantıyı, “Toplantı Kürt ve Kürt olmayan bayanların bir ortaya gelerek tecrübe paylaşımını, münasebetiyle birbirini anlamaya bir katkı uğraşıydı. Toplantıya damga vuran Kürdistan’dan gelen bayanların anlatımlarıydı” tabirleriyle anlatmıştı.

KAYIPLAR İÇİN GALATASARAY MEYDANI’NA BİRİNCİ OTURANLARDANDI

90’lara gelindiğinde de insan hakları uğraşını sürdürmeye devam etti. Gözaltında kaybedilenler uğraşının öncülerinden oldu. 1995’te Zorla kaybedilen şahısların yakınları ve destekçilerinin hakikat, adalet ve hesap verebilirlik talepleriyle bir ortaya geldiği Cumartesi Anneleri/İnsanları Galatasaray oturmasını da başlatanlar ortasındaydı. O günü şöyle anlatıyordu: “25 Mayıs 1995’te İstanbul’da Galatasaray Lisesi’nin o heybetli kapısının önüne oturduğumuzda bir avuçtuk fakat galiba kendimizi o kapı kadar güçlü hissetmiştik.”

Galatasaray Meydanı’ndaki oturmalar sırasında yerlerde sürüklendi, coplandı, gözaltına alındı. 30 Mayıs 1998’de, Cumartesi Anneleri’nin esinlendiği Arjantinli Plaza del Mayo Anneleri, Galatasaray’da Cumartesi Anneleri’yle buluştu. Nimet Tanrıkulu da o buluşmadaydı.

10 Aralık 1996’da, Memleketler arası İnsan Hakları Ligi tarafından verilen Carl Von Ossietzky Ödülü’nü Cumartesi Anneleri ismine aldı.

DARBECİLERİN YARGILANMASI İÇİN MÜCADELE

Nimet Tanrıkulu’nun bir sonraki hak uğraşı 78’liler Teşebbüsü ile oldu. Tanrıkulu’nun da kurucularından olduğu 78’liler Teşebbüsü 12 Eylül darbesinde annelik, babalık üzere yurttaşlık hakları ellerinden alınanlar için iki yıl sürdürülen ‘Yurttaşlık Haklarını İstiyoruz’ kampanyası yürüttü. Teşebbüs, darbecilere dokunulmazlık zırhı sağlayan Anayasa’daki Süreksiz 15. hususun kaldırılması, 12 Eylül Gerçeklerini Araştırma ve Adalet Komitesi kurulması için gayret etti.

78’liler Girişimi’nin 2007 yılında Diyarbakır Askeri Cezaevi’nde yaşanan hak ihlallerine ait yürütülen hafızalaştırma çalışmasına ve Diyarbakır Cezaevi Gerçeğini Araştırma ve Adalet Komisyonu’na da 50 aydınla birlikte katkı sunanlar ortasındaydı tekrar Tanrıkulu.

Nimet Tanrıkulu, 29 Kasım 2024’ten beri, hakkında hiçbir somut kanıt bulunmamasına karşın, itirafçı beyanı ve soyut argümanlarla “terör örgütü üyeliği” suçlamasıyla Ankara Sincan Bayan Cezaevi’nde tutuklu. 3 günlük gözaltı ve 95 günlük tutukluluğunun akabinde bugün birinci kere hakim karşısında çıkacak.

Cezaevinde Tanrıkulu’nu ziyaret eden avukatı Eren Keskin “Nimet, tüm bunları ve cezaevinde yaşanan haksızlıkları gördüğü için orada da insan hakları gayretine devam ediyor” dedi.

Tanrıkulu, bir yazısında şöyle diyordu: “Hakikat her nerede ise er ya da geç ortaya çıkıyor, kâfi ki inatla her alanda gayret sürsün.”