Eyüp Aygün Tayşir’den yeni bir öykü kitabı: ‘Üç’

Üç, yazar-anlatıcının hastanede bir tabiple tanışıp arkadaş olması ile açılıyor. Ben bu tabibi, edebiyatla bağını faydacılık üzerinden kuran bireylerin bir temsili olarak okudum. Yazar-anlatıcı ise tam aykırısı, kendisine dönük, sanat için sanat tarafında işin. Aslında kitabın birinci kısmında yer alan ve bu ikisinin münasebetini anlatan hikaye ortası kısa metinler edebiyata iki farklı yaklaşımı ve yazar-anlatıcının nerede durduğunu açıkça gösteriyor.

Dostluk ilerledikçe doktor ve çevresi, yazar-anlatıcıyı yazmaya heveslendiriyor. Üç’ün birinci kısmındaki hikayeler işte bu formda yazılan hikayeler ve ortak da bir temaları var: tekinsizlik. Birinci kısımda doktor ile yazar-anlatıcının arkadaşlığının gelişimine paralel olarak yazılan tekinsizlik temalı bu hikayeler, yazarın Sabitâlem Mahallesi isimli Haldun Taner ödüllü birinci hikaye kitabındakilerle yer yer benzeşiyor. Zati Üç’ün yazar-anlatıcısı, Sabitâlem Mahallesi’ndeki son hikayede tanıştığımız edebiyat öğretmeni. Orada son hikayenin müellifi olan bu isimsiz karakter, Üç’te yazar-anlatıcı olarak tüm hikayelerin muharririne dönüşmüş durumda. Tahminen de Eyüp Aygün Tayşir, yalnızca hikayelerinde kullanacağı bir müellif karakterini yerleştiriyor artık metinlerine.

Üç, Eyüp Aygün Tayşir, 159 syf.,İletişim Yayınları,2025

Üç’te yazar-anlatıcı ile hekimin münasebetinin gelişimi, bir noktada yazar-anlatıcıyı bildiğini okumaya teşvik ediyor. Bu zincirinden kurtuluş sonrası hikayeler, kitabın ikinci kısmını oluşturuyor. Dört ruhsal bilimkurgu hikayesinden oluşan bu kısımda aslında anlatılan kıssalar birbirleriyle de bağlı. Kurgusuna ağır emek sarf edilmiş bu kısım okurdan da dikkat istiyor. Hayalî bir yakın gelecekte geçen bu hikayeler, aslında teknolojik gelişmelerin hem insan psikolojisinden hareketle oluştuğunu hem de onu manipüle ettiğini ima eder cinsten. Burayı okurken benim aklıma Arjantin Hikayeleri isimli sinema geldi. Orada da ortak bir tema var ve orada da her hikaye birbirine yavaşça dokunuyor. Yeniden de her hikaye bağımsız. Üç’ün bu kısmı de birebir halde tasarlanmış. Bu hikayeler bir yandan Black Mirror kozmosunu de anımsatıyor. Esasen hikayelerde yer yer bu esin ile selamlaşmalar da kelam konusu.

Psikolojik bilim kurgu hikayelerinden sonra kısa ancak çok farklı bir alegori geliyor. Müellifin da belirttiği üzere biraz ajite. Yazar-anlatıcı bunun sebebini okuru geriden gelecek olana hazırlamak formunda tabir etmiş. Geriden gelen ise bence kitabın en güzel hikayelerinden biri. Yazar-anlatıcının başvurduğu yemek metaforunu sürdürecek olursam, lezzetli bir yemeğin akabinde gelen tatlı Birinci Sada isimli bu son ve tatlı hikayede müellif, hem Tanpınar’a ustalıkla bir selam göndermiş hem de onu kasıtlı olarak taklit etmiş. Esasen kısmın ismi da Ustalara Hürmet Nesli. Üç’teki hikayelerde daima dozunda bir mizah olsa da bu son hikaye yer yer kahkaha attırdı bana. Ben bu hikayeyi, işi bu olsun olmasın, günümüzde herkesin bir çeşit artist olma ve daima görünme telaşına bir tenkit olarak okudum. Tüm bakışları daima kendi üzerinde isteme, kendisinden diğerine bakılmasına tahammül edememe, kendisini her şeyi yapmaya muktedir görme hâlinin ince bir eleştirisi. Hatta bu ince sitem, bahse bahis edilen artist ve artistliklere duyulan hayranlığı, alkışı da kapsıyor.

Sonuç olarak, Üç ağır emek verilmiş, ince işçilikli bir hikaye kitabı.