Doç. Dr. Leventeli: Deprem, ders kitaplarında bile yanlış anlatılıyor

6 Şubat tarihli zelzelelerinin üzerinden 2 yıl geçti. Sarsıntıların yıldönümünde Türkiye’nin altyapısı, imar bilançosu, afet idaresi tartışılmaya devam ediyor. Kayalık alanlar dururken tarım topraklarının, toprak yerlerin imara açılması sonucu afetlerin oluştuğunu söyleyen uzmanlar, bu gerçeğin görmezden gelindiğini belirtiyor.

Depremlerden ders çıkarılmadığını söyleyen Akdeniz Üniversitesi Jeoloji Mühendisliği Kısmı Öğretim Üyesi Doç. Dr. Yasemin Leventeli, “Açık öğretim fakültelerinde okutulan ‘Afet İdaresi 1’ isimli ders kitabında yazılanlar, sarsıntı gerçeğini gizlemek ismine utanç belgesidir” dedi.

‘İNSANLIĞA İHANET EDİLİYOR’

İstanbul Büyükşehir Belediyesi Afet Uyum Merkezi’nin (AKOM) 2006 tarihli bir raporuna dayanılarak, yanlış bilgiler aktarıldığını söyleyen Leventeli, “17 Ocak 1995 tarihinde meydana gelen Kobe zelzelesinde ölenlerin yüzde 80’inin eski ahşap konutlarda yaşadığı ve sarsıntısı takip eden büyük yangınlar sonucu ömürlerini yitirdikleri söyleniyor. Bu büsbütün gerçek dışı. Yani sorunun bakımsız-eski ahşap meskenler olduğu öne sürülerek beşerler yanıltılıyor. Üstelik fotoğraflarda tek bir ahşap yapı görünmüyor. Zati ahşap meskenler yoktu ve zelzele de kent merkezinde değil, 50 kilometre batıda, kaya üzerindeki Tarumi kentinin deniz kıyısında oldu. Bu yanlış ya da çarpıtılmış bilginin çabucak düzeltilmesi gerekir. Zelzelenin kayada değil, ovada yıktığı gerçeği gizlenmeye çalışılıyor. Bu ülkemize değil, insanlığa ihanettir” dedi.

‘SADECE ULUSUMUZA DEĞİL, İNSANLIĞA BİR İHANET BELGESİ’

Deprem uzmanı Prof. Dr. İlyas Yılmazer ile inceledikleri ‘Afet İdare 1’ isimli ders kitabının 200’üncü sayfasında yer alan fotoğraflarda Kobe sarsıntısında yıkılan yapıların göründüğünü, içlerinde bir tane bile ahşap yapı olmadığını vurgulayan Leventeli, “Çıldırmamak elde değil. Yalnızca ulusumuza değil, insanlığa bir ihanet dokümanıdır. Japon depremcileri, kelamımız ona teknoloji satmak için, Tarumi sarsıntısına Kobe zelzelesi diyorlar. Ya bizimkilere ne oluyor? Palavraları ders kitabına koyanlara ne diyeceksiniz? Tarumi sarsıntısı de bitişiğindeki kayada olan tek bir yapıya dokunmazken 50 kilometre uzakta ovadaki yapıları yıkmıştır” diye konuştu.

‘HAVANDA SU DÖVÜYORUZ’

Deprem denilince akla çabucak fay çizgilerinin geldiğini söyleyen Leventeli, “Faya yakınlık, odak noktasının derinliği üzere müdahale edemeyeceğimiz bahisler üzerinde konuşup duruyoruz, yani tam manasıyla havanda su dövüyoruz. Ülkemizdeki fayları bilmeyen kalmadı. Buna itirazımız yok. Fakat bahsin tam da bu noktada özünden koparıldığını görmek güç değil. Zira üzerinde durulması gereken asıl husus, zelzele riski taşıyan alanlardır. Bunlar da başta verimli tarım alanları ve bilhassa sulu ovalardır. Milyonda bir olasılıkla da bahçe tarımı için ileri derecede uygun olan yer kayması alanlarıdır” ikazında bulundu.

‘BURALARI İMARA AÇMAK SUÇ’

Ekilip-biçilen tarım alanlarını, bilhassa de akarsu yataklarını, kıyı ovalarını ve deltaları imara açmanın cürüm olduğunu belirten Leventeli şunları söyledi: “Bunun en yeni örneği, Kahramanmaraş sarsıntısıdır. Zelzelenin merkez üssü Çiğdemtepe ovasıdır. Bitişiğindeki Çiğdemtepe’yi değil, 200 kilometre uzaktaki Harran, Aşağı Amik üzere ovaları yıkmıştır. Zira sarsıntı afetlerinin yüzde 80’inden fazlası sıvılaşmayla olur. Sıvılaşmanın oluşması için de toprak yer, sığ yeraltı suyu ve zelzele gereklidir. Bunlardan biri eksik olursa sıvılaşma olmaz. Hasebiyle yapınız kayadaysa zelzele sorunu yaşanmaz.”