BM’den Kıbrıs’ta yoğun diplomasi trafiği: DiCarlo, Tatar ve Hristodoulidis ile görüştü

LEFKOŞA – Birleşmiş Milletler (BM) Siyasi İşlerden Sorumlu Genel Sekreter Yardımcısı Rosemary DiCarlo, Kıbrıs’a kritik bir ziyaret gerçekleştirdi. Pazar günü adaya ulaşan DiCarlo, KKTC Cumhurbaşkanı Ersin Tatar ve Kıbrıs Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı Nikos Hristodoulidis ile farklı ayrı görüştü. Görüşmelerin ana gündem unsuru, mart ayında Cenevre’de yapılması planlanan geniş iştirakli gayriresmi toplantı ve ‘Kıbrıs sorununun’ geleceği oldu.

TATAR: EŞİT STATÜ TEMELİNDE TAHLİL İSTİYORUZ

DiCarlo’nun birinci durağı, Kuzey Lefkoşa’daki Cumhurbaşkanlığı Sarayı oldu. Burada Ersin Tatar ile bir ortaya gelen DiCarlo, yaklaşık bir buçuk saat süren görüşmede Kıbrıs sıkıntısını ve Cenevre’deki toplantı hazırlıklarını ele aldı. Görüşme sonrası basına açıklama yapan Tatar, Cenevre’deki toplantıya katılmaya hazır olduklarını DiCarlo’ya ilettiklerini belirtti. Tatar, “17-18 Mart tarihlerinde Cenevre’de yapılması öngörülen toplantıya onay verdiklerini” kaydetti.

Kıbrıs Türk basınına yansıyan bilgilere nazaran Tatar, adada iki taraf, iki hâkim halk ve iki devlet olduğunu vurgulayarak, yapan bir tahlil için Kıbrıs Türk halkının hükümran eşitliği ve eşit milletlerarası statüsünün kabul edilmesi gerektiğini tabir etti. “Kıbrıs’ta Kıbrıs Türk halkı asli ögedir ve özden gelen egemenlik hakkı vardır” diyen Tatar, Kıbrıs Türk halkının yaşamsal ehemmiyete sahip haklarını toplantıda aktardığını belirtti.

Tatar, Kıbrıs Türk halkına yönelik izolasyonların insan haklarına ters olduğunu ve bu durumun kabul edilemez olduğunu lisana getirdi. “Hayatımızı zora sokarak zorladıkları bir muahedeyi asla kabul etmiyoruz” diyen Tatar, adil, kalıcı ve sürdürülebilir bir mutabakat için Kıbrıs Türk halkının hassasiyetlerine ve adada 60 yıldır yaşananlara değer verilmesi gerektiğini vurguladı. Tatar, ‘BM’nin artık bu hususta adım atması gerektiğini, direkt uçuş, direkt temas ve direkt ticaret hususlarında açılımın kaide olduğunu’ tabir etti.

İŞ BİRLİĞİ DAVETİ VE HUDUT KAPILARI SORUNU

Tatar, iki eşit tarafın güç, turizm ve geçiş kapıları üzere birçok konuda iş birliği yapabileceğini belirtti. Yeni hudut kapılarının açılması konusundaki tekliflerine Rum tarafından cevap alamadıklarını tabir eden Tatar, Agios Dometios/Metehan Hudut Kapısı’ndaki yoğunluğun her iki tarafa da badire yarattığını ve Mia Milia/Haspolat ile Louroujina’da yeni kapıların açılması gerektiğini söyledi.

Tatar, Pyla/Pile-Arsos/Yiğitler yolu konusunda yaşanan ıstıraba da değinerek, iki tarafın hayrına iş birliği yapılabileceğini lakin karşı tarafın bunu kabul etmediğini belirtti.

HRISTODULIDIS: MÜZAKERELER TEKRAR BAŞLAMALI

DiCarlo, Tatar ile görüşmesinin ardından Kıbrıs Cumhuriyeti lideri Nikos Hristodoulidis ile Cumhurbaşkanlığı Sarayı’nda bir ortaya geldi. Hristodoulidis, görüşmede mevcut statükonun Kıbrıs meselesine tahlil olamayacağını ve vakit geçtikçe durumun daha da kötüleştiğini vurguladı.

Kıbrıs Haber Ajansı’nda yer alan ilgili habere nazaran Hristodoulidis, bölgede öteki “dondurulmuş çatışma” olmadığına dikkat çekerek, DiCarlo ile Crans Montana’da kalınan yerden müzakerelerin yine nasıl başlatılacağı ve ilerleme yolunda hangi çok özel tekliflerin sunulabileceği konusunda görüş alışverişinde bulunmak istediğini belirtti.

DiCarlo ise, BM Genel Sekreteri’nin, her iki tarafın ilerlemesine yardımcı olma taahhüdünü ileterek, mart ayında yapılacak genişletilmiş toplantıyı dört gözle beklediğini kaydetti.

DICARLO: GUTERRES’İN İŞ BİRLİĞİ YAPMA KARARLIĞI GÜÇLÜ

Hristodoulidis ile görüşmesi sonrasında basına açıklama yapan DiCarlo, “Kıbrıs Rum başkanı Sayın Hristodoulidis ile çok yapan bir görüşme gerçekleştirdik” dedi. İkili, Cenevre’deki toplantının hazırlıklarını ele aldıklarını belirtti.

DiCarlo, “Genel Sekreter’in bu mevzuda taraflarla birlikte ilerlemek için güçlü bir taahhüdü olduğunu kendisine teyit ettim” diye ekledi. Cenevre toplantısının tarihinin “yakında” açıklanacağını belirten DiCarlo, Kıbrıs’ta barış sürecinde etkin rol oynayan bayanlarla ve her iki tarafın müzakerecileriyle de bir ortaya geleceğini söyledi.

HAK SAVUNUCULARI VE MÜZEKERECİLERLE TEMAS

DiCarlo adada kaldığı müddette Kıbrıs meselesinde iki bölgeli, iki toplumlu federal tahlil perspektifini destekleyen iki toplumdan hak savunucusu bayanlar bir ortaya geldi. Görüşmede, bayanların sorunun tahlilindeki rolü ele alındı. Pazartesi akşamı içinse BM’li yetkilinin Kıbrıs Rum ve Türk tarafının müzakerecileri ile bir akşam yemeğinde bir ortaya gelmesi planlandı.

ATİNA VE ANKARA YOLCUSU

DiCarlo, Kıbrıs ziyaretinin akabinde 12 Şubat’ta Atina’ya ve 13 Şubat’ta Ankara’ya giderek Kıbrıs sıkıntısı ve öteki değerli bölgesel ve global gelişmeleri görüşecek. Bu temasların, barış sürecini ilerletmek ve uzun müddettir devam eden Kıbrıs meselesine mümkün tahlilleri araştırmak gayesiyle yapıldığı belirtiliyor.

İsviçre’nin Crans Montana bölgesinde, 2017 yılının ortalarında gerçekleştirilen Kıbrıs Konferansı’na garantör ülkeler (Türkiye, Yunanistan, İngiltere) ve Kıbrıslı önderleri katıldı. Tepe sonuçsuz kaldı. Temel uyuşmazlıklar; garantörlük sistemi, toprak düzenlemeleri, siyasi eşitlik ve dönüşümlü başkanlık bahislerinde yaşandı.

Bu çöküşün akabinde, taraflar ortasında inanç erozyonu derinleşti. Türkiye, iki devletli tahlili savunurken, Kıbrıs Cumhuriyeti ve Yunanistan federal tahlile bağlı kaldı. Doğu Akdeniz’deki doğal gaz arama faaliyetleri, tansiyonu daha da tırmandırdı. Günümüzde, BM öncülüğündeki gayriresmi görüşmeler sürse de aşikâr başlı problemlerde somut bir ilerleme kaydedilmiş değil. Tarafların konumlarındaki katılık ve karşılıklı güvensizlik, Kıbrıs sorununu çözümsüzlüğe mahkum etmeye devam ediyor.