AYM’den eski HDP Eş Genel Başkanı’na hakarete ‘ifade özgürlüğü’ kararı

Anayasa Mahkemesi, 2018 yılındaki HDP’nin 3. Olağan Kongresi’nde eş genel başkanı sıfatıyla konuşan Serpil Kemalbay Pekgözegü’nün açıklamalarına Erdal Öner’in “Şerefsizler!!!” yorumunu yaparak hakaret cürmünden bin 740 lira isimli para cezasına mahkum edilmesinin, söz özgürlüğünün ihlali olduğuna karar verdi. Yüksek Mahkeme, müracaatçıya net 5 bin lira manevi tazminat ödenmesine ve ihlalin sonuçlarının ortadan kaldırılmasına hükmetti.

T24’ün aktardığına nazaran Anayasa Mahkemesi 1. Kısmı tarafından 10 Aralık 2024 tarihinde verilen kararda Pekgözegü’nün ismi, müşteki ve S.P.K. olarak gizlendi.

Anayasa Mahkemesi kararında, Türk Silahlı Kuvvetleri’nin 20 Ocak 2018’de Suriye’nin kuzeybatısında yer alan Afrin bölgesinde başlattığı Zeytin Kolu Harekatı operasyonları sürerken 11 Şubat 2018’de gerçekleştirilen HDP 3. Olağan Kongresi’nde eş genel lider sıfatıyla konuşan Pekgözegü’nün, “… Pahalı arkadaşlar Afrin’de büyük bir direniş gerçekleşiyor. Neden? Zira siz bir halkın ordusuyla savaşabilirsiniz. Ancak halklara karşı savaş açarsanız işte orada kaybedersiniz, direnişle karşılaşırsınız. Zira Afrin halkı kendi konutunu koruyor, kendi vücudunu koruyor, kendi ömrünü koruyor…” dediği belirtildi.

Yüksek Mahkeme kararında, bir gazetenin Pekgözegü’nün bu açıklamalarını “HDP kongresinde skandal ihanet sözleri!” başlığıyla haberleştirdiği, Erdal Öner isimli kişinin bu paylaşımın altına 14 Şubat 2018 tarihinde “Şerefsizler!!!” diye yazdığı kaybedildi. Kararda, Pekgözegü’nün Urla Cumhuriyet Başsavcılığı’na başvurması üzerine Öner hakkında hakaret hatasından dava açıldığı belirtildi. Kararda, Öner’in mahkemedeki savunmasında daha evvelce tanımadığı müştekiye hakaret etme kastıyla hareket etmediğini, ihtilaflı yorumu olay tarihinden üç gün evvel gelen şehit haberlerinden duyduğu hüzünle ve tenkit maksadıyla paylaştığını tabir ettiği kaydedildi. Kararda, Urla 6. Asliye Ceza Mahkemesi’nin Öner’i 1.740 lira isimli para cezasına mahkum ettiği anlatıldı.

Öner, gerekçeli kararın akabinde Anayasa Mahkemesi’ne başvurarak, tabir özgürlüğü hakkının ihlal edildiğini öne sürdü. Ferdi başvuruyu inceleyen Anayasa Mahkemesi 1. Kısım, Öner’i haklı buldu. Hakaret kabahatinden 1.740 lira isimli para cezasına mahkum edilen Öner’e 5 bin lira manevi tazminat ödenmesine karar veren Yüksek Mahkeme, ayrıyeten ihlalin ve sonuçlarının ortadan kaldırılması için belgeyi Urla Asliye Ceza Mahkemesi’ne gönderdi.

‘SOMUT BİR BİREYE HİTAP ETMEDİ’

Anayasa Mahkemesi kararında, kabahat tarihinde Pekgözegü’nün, “TBMM 27. periyot milletvekili ve bu periyotta TBMM’de en çok üyesi bulunan üçüncü parti pozisyonundaki HDP’nin eş genel lideri olduğu, siyaset yaptığı parti içindeki yönetici sıfatı, telaffuzlarının ferdî görüşünden fazla partinin kolektif fikri olarak kabul edilmesine neden olabileceği” belirtildi. Kararda bu bakımdan Pekgözegü’nün “açıklamalarıyla toplumsal ve kişisel niyet ve davranışları kuvvetli biçimde etkileyebileceği açıktır” sözleri yer aldı.

“Başvurucu, Zeytin Kısmı Harekâtı kapsamındaki şehit haberlerinden duyduğu hüzün ile hareket ettiğini belirtmiştir. ‘Şerefsizler!!!’ biçimindeki sözün bedel yargısı içeren incitici ve sert bir tabir olduğu noktasında kuşku bulunmamaktadır” denilen kararda, şöyle denildi:

“İfadesini çoğul kullanan müracaatçının somut bir şahsa hitap etmediği, yorumunun reaksiyon niteliğinde olduğu ve direkt müştekiyi amaç almadığı açıktır. Müracaatçının, ihtilaflı ifadeyi müştekinin HDP’nin eş başkanı sıfatıyla yaptığı konuşmayla ilgili paylaşılan habere karşılık kullanması, tabirinin bağlamını oluşturan olgunun niteliği ve savunmasındaki tenkit vurgusu dikkate alındığında esasen müştekiyi değil açıklamasındaki yorum ve değerlendirmeyi amaç aldığı anlaşılmaktadır. O hâlde müracaatçının kullandığı dava konusu kıymet yargısı içeren sözün kâfi bir olgusal temele sahip olmadığı söylenemez.

Ayrıca müşteki, TBMM 27. devir milletvekili ve bu devirde TBMM’de en çok üyesi bulunan üçüncü parti pozisyonundaki HDP’nin eş lideridir. Siyasetçilere yönelik tenkitlerin kabul edilebilir hudutları, öbür şahıslara yönelik tenkit sonuna nazaran daha geniştir. Bir siyasetçi öbür şahıslardan farklı olarak, her kelamını ve aksiyonunu bilerek halkın ve birebir vakitte öbür siyasetçilerin kontrolüne açar; bu nedenle de daha geniş müsamaha göstermek zorundadır. Buna nazaran müştekinin de kendisine yönelik tenkitlere başka vatandaşlara nazaran daha fazla müsamaha göstermesi gerekir. Müştekinin siyasi pozisyonu dikkate alındığında müracaatçının yorumuna karşı çok sayıda mecradan karşılık verme imkanına sahip olduğu da göz önünde bulundurulmalıdır.”

(ALINTI)