Arap basınında geçen hafta: ‘Arap liderler Zelenski’yi örnek almalı’

ABD Başkanı Donald Trump ile Ukrayna Devlet Lideri Vladimir Zelenski ortasında Beyaz Saray’da kameraların karşısında gerçekleşen ve diplomasi tarihine geçecek cinsten olan tartışma bütün dünyada olduğu üzere Arap dünyasında da çok fazla dikkat çekti. Kimi muharrirler kimi Arap önderlerin Trump’ın bu çıkışları yüzünden onunla görüşme konusunda çekimser kaldıkları görüşünde. Lakin bilhassa Trump’ın Filistinlileri Gazze’den tehcir etme planı karşısında verilen yansıyı kâfi görmeyen müellifler, Arap yöneticilerin Zelenski’yi örnek alması gerektiğine dikkat çekti.

Türkiye’de son periyotlarda Kürt Sorunu konusundaki gelişmeler de Arap gazetelerinin bir diğer gündem başlığıydı. Abdullah Öcalan’ın PKK’ya yaptığı silah bırakma daveti ve örgütün buna verdiği olumlu reaksiyon Arap gazetelerinde geniş bir biçimde yer aldı.

‘Arap başkanlar Zelenski’yi örnek almalı’

ABD Lideri Donald Trump ile Ukrayna Devlet Başkanı Vladimir Zelenski arasında Beyaz Saray’daki kelamlı tartışma geniş yankı uyandırdı ve farklı yansılara yol açtı. Bilhassa Avrupa ülkelerinde. Zira Ukrayna’daki savaş konusundaki gelişmelerden ve ABD’nin Kiev’e dayanak konusundaki tavrından başka ülkelere göre daha fazla telaş duyuyorlar. Avrupa’daki bu etkileşime karşılık Arap başşehirlerinde tam bir sessizlik hakimdi. Trump ile Zelenski ortasında yaşananlara ait hiçbir Arap ülkesinden rastgele bir açıklama yahut yorum gelmedi. Elbette toplantının taraflarının Arap olmadığı, hususun Avrupa, Kiev ve Washington’ı ilgilendirdiği gerçek. Lakin, arbedenin ve kelamlı atışmaların Ukrayna sorunuyla sonlu olmadığı, Trump’ın dünyaya bakış açısını ve rastgele bir dış mevzuya yaklaşım mantığını açıkça yansıttığı da kesin.

Trump’ın cüreti, hatta küstahlığı, biz Arapların net ve gerçek konumlar benimsemekte gerçek bir sorun yaşadığımızı ortaya koyuyor. Tahminen de bu sorunun özü, Arap ülkelerinin birçoklarında iktidara halk dayanağının olmamasıdır. Ve seçkinler ile yöneticiler, halk ile kamuoyu ortasındaki derin uçurumdur. Lakin ne yazık ki önderlerle halklar ortasındaki aralığın az olduğu, konumların dengeli olduğu mevzularda bile hükümetler ve resmi çevreler, Donald Trump üzere birinin kibriyle baş etmek için halk takviyesine güvenmiyor yahut buna yaslanmıyorlar. Onlar tahlili, Zelenski’nin yaptığı üzere, onunla yüzleşmek ve ona sert ve güçlü bir formda karşılık vermek yerine, onunla görüşmemekte buluyorlar. Trump’a, krizi birinci başlatan ve Ukrayna’yı Rusya’yı kışkırtmaya teşvik edenin Washington olduğunu söylemese de, Zelenski’nin performansı, konuşmaları ve vücut lisanı, birçok Arap siyasetçi tarafından incelenmesi ve örnek alınması gereken bir modeldir. (Sameh Raşid / El Arabi El Cedid Gazetesi)

Karikatür: Trump ve Dünya Önderleri / Usame Haccac – Kaynak: Kuds El Arabi Gazetesi

‘Arap başkanlarının çıkarması gereken dersler’

Ukrayna lideri Zelenski’yi Beyaz Saray’a çağırıp, onu daha evvel görüştüğü Arap başkanlar üzere azarlamayı düşünen Trump’ın aklına Zelenski’nin ona karşılık vereceği, televizyon kameraları önünde onunla kelamlı bir münakaşaya gireceği, özür dilemeyi katiyetle reddedeceği ve Rusya’ya karşı savaşta Ukrayna tarafına maddi ve askeri dayanak karşılığında Ukrayna’nın ender minerallerinden hisse almasını öngören ticaret antlaşmasını imzalamadan derhal ABD’yi terk edeceği hiç gelmemişti.

Arap ‘liderlerinin’, Beyaz Saray’da birinci defa yaşanan ve kaçınılmaz olarak global siyasi tarihe geçecek olan bu çatışmadan öğrenebilecekleri üç kıymetli ders var:

Birincisi, kaygı yüzünden Amerikan idaresinin ayaklarına kapanmak bir diplomasi yahut özdenetim biçimi değildir. Bilhassa bu Amerikan liderliği kibirli ve ‘sokakvari’ olduğunda, tıpkı Lider Trump ve ondan evvel George W. Bush’un durumunda olduğu üzere, -ikisi de ‘Cumhuriyetçi’- güç dengelerindeki farklılığa karşın, yalnızca daha fazla küstahlığa, hakarete ve şantaja yol açıyor.

İkinci olarak, Amerika’dan askeri olsun, maddi olsun, yardım elde etmek isteyen herkes, boyun eğmeyi, aşağılanmayı, haysiyeti ve güvenliği açısından ağır bir bedel ödemeyi ve karşılığında büyük ödünler vermeyi göze almalıdır.

Üçüncüsü ise, Batı dünyasına liderlik eden bir Amerikan başkanı karşısında, Ukrayna başkanına dayanak gayesiyle Avrupa’nın verdiği süratli ve herkesin iştirakiyle verilen yansıdan ders çıkarmaktır. (Abdulbari Atvan / Rai Al Youm Gazetesi)

‘ABD için çıkarları her şeyin üstündedir’

Amerika, bu savaşı başlatmakta çıkarı olduğunda Ukrayna’yı kendi alanı yaptı. Zelenski’yi destekledi ve ona para, silah, istihbarat bilgisi ve bağlantı ağları sağladı. Kendi çıkarları, iktisadı, açgözlülüğü ve hırsı için yaptı bunu. Ukrayna kentlerinin yok edilmesi, halkının öldürülmesi, ordusunun dağıtılması ve iktisadının çökertilmesi değerli değildi. Çünkü Sermaye merhamet bilmez ve insan hayatına paha vermez. Kıymetli olan Ukrayna, halkı ve ordusundan daha çok Amerika’nın çıkarlarıdır. Bu savaşı durdurmanın kendi çıkarı için daha âlâ olduğu ortaya çıktığında da, Zelenski bunu tartışmamalı, itiraz etmemeli hatta bir görüş belirtmemelidir. Tersine, bu savaşı başlatmak için Amerika’dan aldığı bütün parayı geri ödemesi gereken ‘itaatkar bir çocuk’ üzere davranmalıdır. Ve bu ödeme, ülkesinin değerli ve ender minerallerine ABD’nin el koymasıyla yapılacaktı.

ABD Başkanı ve Başkan Yardımcısının Ukrayna Devlet Liderini aşağılayıp daha sonra hudut dışı etmelerine ait milletlerarası bağlardaki bu şok edici sahneler, Amerika’nın çıkarlarının her şeyden evvel geldiğini ve onun hiçbir müttefikinin olmadığını net olarak ortaya koymaktadır.

Amerika, Ukrayna savaşında yenildi, işte bu nedenle cebiyle düşünen ve aklıyla düşünemeyen Trump, kayıpları azaltmak için Rusya ile istemeyerek de olsa, uzlaşma yoluna başvurdu. Bunda en büyük hisse sahibi olan da, Zelenski’nin pervasızlığı, Amerika ve öteki Avrupa ülkelerinin elinde ‘kukla’ rolünü kabullenen Zelenski’dedir. (Rasim Obaydat / Filistin El Kuds Gazetesi)

Karikatür: Trump ve Kıymetli Madenler / Saad El Muhannedi – Kaynak: El Arabi El Cedid Gazetesi

‘Öcalan’ın daveti Suriye ve Irak Kürtleri’ni nasıl etkileyecek?’

Öcalan’ın daveti, onun alışılagelmiş Marksist kanıdan uzaklaştığını gösteren değerli bir düşünsel değişimi temsil ediyor. Bu davet devlete yönelik değil, tersine öncelikle örgütün konferansını toplaması, kendini feshetmesi ve topluma entegre olması maksadıyla yapılmıştır. Öcalan, Kürtler için ayrılıkçı bir yapı kurma niyetinden de vazgeçmiş. Türkiye Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ve MHP Genel Lideri Devlet Bahçeli’ye yönelik övgü dolu sözleri de dikkat alımlı.

Öcalan’ın attığı bu adım, binlerce Kürt ve Türk’ün hayatına mal olan ve Türkiye’nin son yıllarda siyasi ve ekonomik şartlarını olumsuz etkileyen şiddetli etnik çatışmaların ortasına sürükleyen Kürt Meselesinin tahlilinde ileri bir kademeyi temsil ediyor.

Cezaevinde kaldığı yıllarda yaptığı değerlendirmeler sonucunda, isyanın tam bir tıkanıklıkla karşı karşıya olduğu, daha fazla kayba neden olacak bir yola girdiği, Türkiye’de kazanılan özgürlük ve demokrasinin daha da güçlendirilebileceği ve böylelikle Kürtlerin silaha başvurmadan taleplerini elde edebilecekleri sonucuna varmıştır.

Öcalan’ın davetinin Irak’ta Kandil’deki Kürtler ve Suriye’de Suriye Demokratik Güçleri (SDG) üzerinde de tesirli olacağı kuşkusuzdur.

PKK’nin silah bırakması durumunda ABD idaresinin nasıl bir reaksiyon vereceği şimdi bilinmiyor. SDG’nin nasıl reaksiyon vereceği de. Lakin Suriye Kürtleri, Türkiye ve yeni Suriye hükümeti karşısında kesinlikle zayıflayacak ve taviz vermek zorunda kalacaklardır. Irak’taki Kandil Kürtleri tek başlarına ayakta kalamayacaklar ve kesinlikle barış sürecine dahil olmak zorundadırlar. (BAE El Khaleej Gazetesi)

‘Bölge için büyük fırsat’

Kürtlerle kapsamlı bir barış süreci Türkiye’nin Batı nezdindeki prestijini artıracaktır. Çünkü bölgenin istikrarı Avrupalılar ve ABD’nin de çıkarınadır zira yıllar boyunca bölgeye büyük siyasi, mali ve askeri sermaye akmıştır. Türkler ve Kürtler ortasında kalıcı bir barış, bölgedeki aktörler ağı ortasındaki karmaşık güvenlik dinamiklerini çözecek, tıpkı vakitte hudut ötesi çatışmaları, şiddet içeren radikalizmi, nüfusun yer değiştirmesini (mülteciler dahil) ve ekonomik iştirake yönelik manileri azaltacaktır. Batı’nın aradığı da tam olarak budur. Buna karşılık Batı, bölgesel paydaşlar ortasında daha derin ve daha kurumsal bir diyaloğu teşvik etmek için çoklu nüfuzunu kullanarak olumlu bir tesir yaratabilir. Neyse ki Lider Trump liderliğindeki yeni ABD idaresi bölgede barış ve ekonomik iştirak davetinde bulunuyordu. Münasebetiyle Suriye’deki ABD askeri varlığının azaltılmasının önünü açabilecek bir Kürt-Türk barış sürecini memnuniyetle karşılaması mümkün.

Türk-Kürt barış süreci, Türk önderlerin Türkiye içinde ve Türkiye dışında Kürt sorununu giderek daha geniş kapsamlı ele alıp kapsamlı siyasetler benimsemeleri için eşsiz bir fırsatı sunuyor. Bölgedeki Kürt başkanlar de bu teşebbüsü benimseyip, bunu kalıcı barış için bir yol haritasına dönüştürebilirler. (Dilaver Alaeddin / Suudi Şark’ul Evsat Gazetesi)

(DIŞ HABERLER SERVİSİ)