Anne, en güçlü yapıcı unsur ise…

İster Türk toplumunda ister dünya genelinde bakalım, bireyin oluşumunda aile alakalarının en temel yeri oluşturduğu bir gerçek.
Erkeğin/babanın bu ilgide baskın olduğu sanılsa da asıl kıymetli ve saklı kalmış olan annedir ve çocukları -ister kız ister erkek olsun- üzerinde daha yetkindir daha baskındır.

Amerikalı müellif Claire Fuller, İstikrarsız Yer isimli yapıtında bunun altını şaşırtan kurgusuyla çiziyor. Fuller, yapıtı yalnızca aile alakası üzerinden kurmuyor, bunun – nedeni ne olursa olsun- sonuçları üzerinden kurgusunu yürütüyor. Yapıtın baş kahramanları ikiz kardeşler, sıradan hayatlarıyla sıradan bir aile olduklarını sandıkları anda annelerinin vefatıyla adım adım gerçeklerle yüzleşiyorlar. Kurgunun başında annenin ölmesi onu bu yapıtta geriden kalmış bir kahraman değil aslında kurgunun hep merkezinde ve baş kahraman yapıyor. Zira ikiz kardeşlerin her seferinde şaşkınlıkla öğrendikleri gerçekler daima annelerinin etrafında, tam merkezinde gelişiyor.

Bireyin birinci toplumsal etrafı ailedir. Anne, baba ve kardeşlerinden oluşan bu etraf tıpkı vakitte şartsız en inançlı alandır. Burada gelişen münasebetin niteliği çocuğun bütün hayatına yansır. Sıcak, samimi, demokratik bir bağlantı çocuğun öz inançla yetişmesini sağlarken kontrolü ve otoritesi yüksek bir alaka çocuğun davranışlarına olumsuz yansıyacaktır. C. Fuller’in kurgusu bu manada okuru şaşırtmakla kalmıyor, aile bağlantılarına tekrar bakmamızı sağlıyor. Çünkü kahramanlar, konforlu olmayan ömürlerine karşın sanatın -müziğin- içinde büyüyorlar.

Babanın müzik sevgisi annenin okuma alışkanlığı olsa da gerçekte büyük bir tezatlık var: Kahramanların özgüvenden ve toplumsal ömürden aynı
ölçüde uzak olmaları. Fuller’in akıcı lisanı bu tezatlıkla ilerlerken okur olarak sebep sonuç bağına giriveriyoruz. Annelerinin vefatından sonra orta yaşa gelmiş kahramanların sonuca yönelik aksiyon alamaması, ağır hareketleri, etrafa güvenmemeleri, münasebetlerde zayıf olmaları, her gün karşılarına çıkan olaylarda gerilimi yönetememeleri, kendilerine olan hürmetten ve benlikten uzak, çıkmazın içinde bocalıyor olmaları okuru kızdırsa da yapıtın sonlarındaki gerçek, tüm bunların sebebini çözüyor.

Kahramanların yaşamakta bu kadar zahmet çekerken en âlâ yaptıkları işi yapma cüreti gösterememelerinin sebebi ne olabilir? İstikrarsız Taban, ailede annenin en güçlü yapan öge olduğunun altını çiziyor. Çünkü kahramanlar Julius ve Janie’nin başına gelenler, telaş ve güvensizlik içinde yaşamaları da annenin davranışlarının sonucu. Tahminen de insan oğlu birinci ihaneti ailesinde yaşıyor.

Eksik Modül Yayınları’ndan çıkan İstikrarsız Taban aile, anne, baba olgularına yine bakmamızı sağlarken görünenin de gerçek olmayacağını düşündürüyor. Gördüklerimiz mi duyduklarımız mı gerçeğimiz?