Almanya seçimleri: Siyasi partilerin Türkiye vizyonu

Almanya’da siyasi partilerin 23 Şubat’ta yapılacak erken genel seçimler için yayımladıkları seçim programları, Türkiye’ye bakışlarını ve bağların geleceğine dair vizyonlarını ortaya koyuyor.

DW Türkçe’den Bedel Akal, Almanya-Türkiye bağlantılarında seçimlerden sonra yaşanması olası değişime ışık tutmak için, siyasi partilerin Türkiye’ye yaklaşımlarını, bağlantıları etkileyebilecek dış siyaset stratejilerini mercek altına aldı.

CDU/CSU: TÜRKİYE İLE YENİ YER ARAYIŞI

Hıristiyan Demokrat Birlik (CDU/CSU) partilerinin seçim programı ve başbakan adayları Friedrich Merz’in son açıklamaları, Türkiye ile münasebetlerde yeni bir yer arayışına işaret ediyor.

Seçim programında Türkiye’ye, ‘Avrupa Birliği’nin (AB) hem genişleme hem de komşuluk siyasetlerinde yeni bir başlangıç yapılması gerektiğine’ vurgu yapılan kısımda yer veriliyor. Batı Balkan ülkeleri, Ukrayna ve Moldova için “Bu ülkelerin AB’ye iştiraki bizim güvenlik ve jeopolitik çıkarlarımıza uygundur” deniliyor.

‘Komşu ülkelerle diyaloğun derinleştirileceği’ vurgulanarak bunun için Avrupa Siyasi Topluluğu’nun oluşturacağı potansiyele odaklanılacağı belirtiliyor, bu kapsamda evvel İngiltere daha sonra da Türkiye’ye dikkat çekiliyor.

İngiltere ile bilhassa güvenlik ve savunma alanlarında yakın ve inanca dayalı işbirliğinin ‘her iki tarafın da çıkarına’ olduğu vurgulanırken, Türkiye için daha muğlak sözler kullanılıyor.

Programda, “Türkiye, Avrupa için stratejik değerini korumaktadır ve değerli bir partnerdir. Türkiye’nin şu anda AB’nin bedeller nizamından uzaklaşmakta olmasından ve bu nedenle de birliğe üye olamayacak olmasından keder duyuyoruz” sözlerine yer vermekle yetiniliyor.

CDU lideri Friedrich Merz de seçim kampanyası sürecinde yaptığı açıklamalarda ‘Türkiye ile bağlantılarda yeni bir yol arayışında olduklarını’ söyledi.

Suriye’de Esad idaresinin devrilmesinin akabinde Avrupa hükümetlerine bölgede değeri artan Türkiye ile daha ağır bir işbirliğine yönelme daveti yapan Merz, Körber Vakfı’nda yaptığı konuşmada AB açısından Türkiye’nin ‘stratejik odakta olması gereken bir ülke olduğunun’ altını çizdi.

Türkiye’nin AB üyeliğinin artık uzun müddettir gündemde olmadığını söyleyen Merz, “Ama işte büsbütün dışarda bırakmakla, tam üye olarak almak ortasındaki keskin ayrım bizim bu ülkeyle daha güçlü bir işbirliğine girmemizi sağlayacak tüm yolları bloke ediyor. Nasıl bir yol izlenebileceğine dair kesin bir karşılık bulabilmiş değilim… Avrupa çeperindeki ülkeleri AB yapılarına ve karar alma düzeneklerine daha güçlü nasıl dahil edebiliriz? Bu soruya cevap, bir yol yol arıyorum. Bulunacak yol, bu ülkelerde ‘ikinci sınıf AB üyeliği’ algısına yol açmamalı” diye konuştu.

SPD ŞAŞIRTTI: PARTİ PROGRAMINDA TÜRKİYE’YE YER VERİLMEDİ

Sosyal Demokrat Parti (SPD), 68 sayfalık seçim programında Türkiye’ye yer vermeyerek şaşırttı.

2017 seçimleri için hazırladığı programda Türkiye’nin AB ile müzakere sürecinin kıymetine vurgu yapan, 2021 seçim programda ise Türkiye’ye Avrupa’nın komşuları başlığı altında yer veren SPD, 2025 yılı seçim programında Türkiye’yi metin dışında bıraktı.

Programda, AB genişlemesinden NATO’daki dönüşüme, Ukrayna-Rusya savaşından Ortadoğu’da barışın tesisi uğraşlarına uzanan pek çok başlıkta parti vizyonu ortaya konulurken, tek bir yerde Türkiye’nin geçmemesi soru işaretlerine yol açtı.

SPD’li Başbakan Olaf Scholz’un vazife müddeti boyunca Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ile işbirliğini sürdürürken, hatta pek çok başlıkta bu işbirliğini geliştirirken, Türkiye ile bağlantıları iç siyaset tartışmalarından uzak sürdürme yaklaşımı, SPD’nin seçim programına da yansımış görünüyor. Ya da SPD artık AB’den çok uzaklaşan Türkiye ile bağların değişen niteliği tanımlamak, kağıda dökmek istememiş olabilir.

Oysa SPD’nin 23 Şubat seçimleri için hazırladığı programında, AB genişleme sürecinin tıpkı vakitte ‘jeopolitik bir gereklilik’ olduğu, Batı Balkan ülkelerinin süratlice birliğe üye olması gerektiği, Ukrayna ve Moldova’nın AB’nin bir kesimi olacağı, Gürcistan’da özgürlük ve demokrasiden yana güçlerin de destekleneceği söz ediliyor.

“İttifaklarımızı genişletmek istiyoruz” denilerek, İngiltere ve ABD bağların güçlendirilmesi için belirlenen öncelikler sıralanıyor, “Diyalog ve işbirliğinden yanayız” başlığı altındaysa ‘kolay olmayan bir partner’ olarak nitelendirilen Çin’e yönelik nasıl bir strateji izleneceği anlatılıyor. Hatta Endonezya, Günay Afrika ve Brezilya üzere devletlerle yürütülen işbirliğine vurgu yapılıyor.

Türkiye’nin ne AB, ne komşuları, ne de geliştirilecek işbirliği kapsamında değerlendirildiği programda, Türkiye’yi yakından ilgilendiren mevzulara değiniliyor. Örneğin, “Ortadoğu’da barış istiyoruz” başlıklı kısımda, Esad idaresinin devrilmesiyle birlikte artık Suriye’de yeni bir başlangıç umudu olduğu vurgulanıyor. Bu sürecin destekleneceği belirtilerek, “Çok sayıda dini, etnik ve mezhepsel kümenin korunması ve iştiraki, insan haklarının, bilhassa de bayan haklarının korunması, insani yardıma manisiz erişim ve Suriye’nin terörizm için bir üs olarak kullanılmasını yahut komşuları için bir tehdit oluşturmasını önleyecek önlemler, bizim için merkezi kıymete sahiptir” sözlerine yer veriyor.

Bu ortada yine başbakanlığa aday olan SPD’li Olaf Scholz, geçen hafta Anadolu Ajansı’na verdiği röportajda, Almanya-Türkiye ekonomik ilgilerini çok âlâ olarak tanımladı, Türkiye ile bağlantıları özverili bir formda sürdürmenin Almanya için son derece değerli olduğunu, tekrar başlayan AB-Türkiye diyaloğu için de efor sarf ettiğini söyledi.

YEŞİLLER PARTİSİ: TÜRKİYE’YE AB KAPISINI AÇIK TUTAN TEK PARTİ

Yeşiller Partisi, 23 Şubat seçimleri için hazırladığı seçim programında, Türkiye’ye AB üyelik kapısını kurallı da olsa açık tuttu.

Batı Balkan ülkeleri, Ukrayna, Moldova ve Gürcistan’ın AB’ye üyelik maksadına takviye vurgulanırken, “AB’de demokratik bir Türkiye için de yer var” sözlerine yer verildi. Fakat Yeşiller, Türkiye ile üyelik müzakerelerinin tekrar başlaması için ‘demokrasi, hukukun üstünlüğü ve azınlıkların korunması mevzularında inandırıcı bir rota değişikliğinin’ koşul olduğuna vurgu yaptı.

Programda ayrıyeten Türkiye, Almanya ve Avrupa ortasındaki çok taraflı bağlantıları güçlendirme ve Türk sivil toplumunu destekleme amaçları de sıralandı.

“Aktif dış politika” başlığı altında ise Suriye için belirlenen stratejiye yer verildi, ortalarında Türkiye’nin de yer aldığı Suriye’nin komşularına kritik bir davet yapıldı. Suriye’de barışçıl ve demokratik bir dönüşüm süreci için Kürtler, Ezidiler, Dürziler, Aleviler ve Hıristiyanlar da dahil olmak üzere tüm kesitlerin dikkate alınması gerektiğine vurgu yapılan programda, “Böyle bir süreci kolaylaştırmak için komşu devletlerden Suriye’nin kendi bahtını tayin hakkına, egemenliğine ve toprak bütünlüğüne hürmet göstermelerini bekliyoruz” denildi.

Yeşillerin başbakan adayı Robert Habeck, Scholz başbakanlığındaki koalisyon hükümetinde Başbakan Yardımcısı ve tıpkı vakitte Ekonomi ve İklim Bakanı olarak görev yaptığı müddet boyunca, Türkiye ile ekonomik ve bilhassa ticareti münasebetleri güçlendirme gayesine vurgu yaptı. İktisat ve güç hususlarında Türk hükümeti ile işbirliğini sürdürmeyi önceliklendiren Habeck, Türkiye’ye ziyaret gerçekleştirdi, Türk mevkidaşlarını da Berlin’de ağırladı.

AfD: TÜRKİYE KÜLTÜREL OLARAK AVRUPA’YA İLİŞKİN DEĞİL LAKİN STRATEJİK ORTAK

Aşırı sağcı Almanya için Alternatif’in (AfD) 23 Şubat seçim programında, ‘Türkiye’nin kültürel olarak Avrupa’nın bir modülü olmadığı’ tabir ediliyor. AfD geçmiş seçim programlarında da bu argümana yer vermişti.

Bununla birlikte AfD’nin son programında enteresan bir telaffuz değişikliğine gitmesi dikkat çekti. Çünkü evvelki programda “Türkiye kültürel olarak Avrupa’ya ilişkin değil. Gitgide İslamlaşması, tasaya yol açıyor” denilerek derhal AB’ye üyelik müzakerelerinin sonlandırılması gerektiği vurgulanmıştı.

Yeni seçim programında ise “Türkiye gerçi kültürel olarak Avrupa’nın bir kesimi değil lakin bizim için kıymetli bir stratejik ve ekonomik ortak” deniliyor. Çabucak akabinde “Yabancı devletlerin İslamcı ve milliyetçi kümelere ideolojik ya da mali takviye sağlayarak Almanya’nın içişlerine müdahalesini reddediyoruz” sözlerine yer veriliyor, AfD’nin öncelikli çıkarının ‘Ortadoğu’dan kitlesel bir göçün önlenmesi’ olduğu belirtiliyor, üyelik müzakerelerine hiç değinilmiyor.

AfD’nin başbakan adayı Alice Weidel, “Otoriter İslamcı bir diktatörlüğün AB üyesi olabileceği fikri saçma” diyerek Türkiye ile AB üyelik müzakerelerinin derhal sona erdirilmesi gerektiğini savunan bir siyasetçi.

Ancak son devirde göç ve İslam zıddı partinin, hükümetin siyasetlerine reaksiyonlu göçmen kökenlilerden de oy koparma atılımları ve bu çerçevede AfD’nin Eşbaşkanı Tino Chrupalla’nın Türkiye ile ilgili farklı açıklamaları, dikkat çekti. Chrupalla, kasım ayında Aydınlık Gazetesi’nde yayımlanan röportajda Türkiye ile düzgün bağlara ehemmiyet verdiklerine belirterek, “Türkiye kökenli Almanlar ülkemizin kıymetli bir parçasıdır” sözlerini kullandı, “Biz birebir vakitte Türk kökenli vatandaşlarımızın çıkarlarını temsil ediyoruz” tezini lisana getirdi.

FDP: TÜRKİYE İLE ÜYELİK MÜZAKERELERİ SONLANDIRILSIN

Hür Demokrat Parti (FDP), artık Türkiye ile AB üyelik müzakerelerinin sonlandırılması gerektiğini savunuyor.

23 Şubat için hazırlanan seçim programında liberaller, Batı Balkan ülkeleri, Moldova ve Ukrayna’nın AB’ye üyeliğinin ‘Almanya’nın ve Avrupa’nın çıkarına’ olduğunu vurguluyor.

FDP, Türkiye ile üyelik müzakerelerinin sonlandırılması gerektiğini şu sözlerle savunuyor: “Üyeliğin temel koşulu, Kopenhag kriterlerine ahenk, yani işleyen bir hukuk devleti, insan haklarına hürmet, azınlıkların ve memleketler arası hukukun korunmasıdır. Bunlar Erdoğan’ın Türkiye’sinin yerine getirmediği gerekliliklerdir.”

Programda ayrıyeten Almanya’daki Ülkücü Hareketi’nin yasaklanması vadediliyor.

FDP Genel Başkanı ve partinin başbakan adayı Christian Lindner, SPD ve Yeşiller ile oluşturdukları koalisyon hükümetinden ayrılmadan önce maliye bakanı olarak görev yapıyordu.

Bu mühlet zarfında Türkiye’ye yönelik sert açıklamalar yapmaktan kaçındı. Lakin Linder, Türkiye’de 15 Temmuz darbe teşebbüsünden sonra “Reichstag yangınından sonra 1933’te olduğu üzere üstten bir devlet darbesi yaşıyoruz: Erdoğan yalnızca kendi şahsına özel otoriter bir rejim inşa ediyor” açıklamasını yapmıştı. Lindner, ayrıyeten “Kadehimi Erdoğan’a kaldırmak istemiyorum” diyerek 2018 yılında Berlin’i ziyaret eden Erdoğan için Bellevue Sarayı’nda verilen yemeğe katılmayı reddetmişti.

BSW: SOL POPÜLİSTLER TÜRKİYE’YE DEĞİNMEDİ

Geçen sene kurulan Sahra Wagenknecht İttifakı’nın (BSW) seçim programında Türkiye’ye ait bir kıymetlendirme yer almıyor.

Programda, Rusya ile masaya oturularak Ukrayna savaşının sona erdirilmesi, Ukrayna ve İsrail başta olmak üzere savaş ve çatışma bölgelerine silah tedarikinin durdurulması üzere vaatler sıralanıyor. “Düzensiz göç durdurulmalı” denilen programda, AB genişleme sürecine de son verilmesi gerektiği belirtiliyor.

BSW’nin başbakan adayı Sahra Wagenknecht, Türkiye’ye silah satışlarının durdurulması gerektiğini savunan ve Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın siyasetlerine, bilhassa de Türkiye’nin Suriye’nin kuzeyine yönelik askeri operasyonlarına sert tenkitler yönelten bir siyasetçi.

Wagenknecht, 2017’de Alman Hükümeti’ni Nazi benzetmesiyle amaç alan Erdoğan’ın o günlerde yaptığı “Siz bu türlü devam ederseniz, yarın dünyanın hiçbir yerinde Avrupalı, Batılı, itimatla, huzurla sokağa adım atamaz” açıklamasına sert reaksiyon göstermiş, “Bu terör davetidir. Konuşan bir teröristtir” kelamlarını kaydetmişti.

SOL PARTİ: ROJAVA’NIN ÖZERKLİĞİ TEMİNAT ALTINA ALINMALI

Sol Parti, geçmiş seçim programlarında olduğu üzere 23 Şubat için hazırladığı programında da yeniden Türkiye’ye yer verdi.

Dünyada ’emperyalist savaşların’ tırmanmakta olduğuna dikkat çekilen programda, Almanya ve AB’nin de silah ihracatı ve dünyanın çeşitli bölgelerindeki otoriter rejimlere verilen dayanakla çatışmaların tırmanmasına katkıda bulunduğu belirtiliyor.

Programda, “Emperyalist savaşlar, Rusya’nın Ukrayna’ya karşı savaşında, Suriye’de yıllardır süren gayrette ya da Türkiye’nin Suriye’nin kuzeydoğusundaki savaşında olduğu üzere, hammaddelere ve pazarlarına erişim ya da bölgesel tertip için yürütülüyor. Milyonlarca insanın hayatını tehdit ediyor” deniliyor.

“Kürt bölgelerinin (Rojava) özerkliği teminat altına alınmalı. AB ve NATO, Kürt bölgelerini maksat alacak bir iç savaşı desteklememesi için Türk hükümeti üzerinde baskı kurmalı” tabirlerine yer verilen programda, Türkiye’nin Suriye’nin kuzeydoğusuna yönelik akınlarının ‘uluslararası hukuka aykırı’ olduğu ve son bulması gerektiği aktarılıyor.

“Türkiye’ye silah ihracatına son verilmeli” denilen programda ayrıyeten Alman hükümetinin Suriye’nin kuzeydoğusunda Suriye Demokratik Güçleri (SDG) tarafından denetim edilen bölge idaresi ile diplomatik ilgileri başlatması gerektiği söz ediliyor.

NATO’nun Avrupa’da barışı tesis etmeyi başaramadığını sav eden ve bunun yerine Avrupa Güvenlik ve İşbirliği Teşkilatı (AGİT) unsurları temelinde yeni bir güvenlik mimarisi inşa edilmesini öneren Sol Parti, barışçıl bir Avrupa için bunun uzun vadede Türkiye ve Rusya’yı da kapsaması gerektiğini savunuyor. Bunun için iki ülkenin yürüttükleri savaşları sona erdirmesinin de kural olduğu belirtiliyor.

Partinin liste başı adayı Jan van Aken, PKK’nın terör örgütü listesinden çıkartılması gerektiğini savunan bir siyasetçi.

Türkiye 2017 yılında milletvekili Jan van Aken’ın, o periyot NATO kapsamında Konya’da misyon yapan Alman askerleri ziyaret etmesine müsaade vermemiş, Ankara-Berlin çizgisinde peş peşe yaşanan krizlere bir yenisi eklenmişti.

(ALINTI)