ABD’deki Marcus Aurelius heykeli Türkiye’ye iade edilecek

Kültür ve Turizm Bakanlığı’ndan Roma İmparatoru Marcus Aurelius heykeli ile ilgili yapılan açıklamaya nazaran; Anadolu tarihinin kayıp hazinelerinden biri olan milattan sonra 2’nci yahut 3’üncü yüzyıllara tarihlendirilen Burdur’daki Boubon Antik Kenti kökenli bronz heykel, 1960’lı yıllarda kaçak kazılarla yurt dışına kaçırılarak yıllarca el değiştirdi.

ABD’nin Ohio eyaletinde bulunan Cleveland Sanat Müzesi koleksiyonuna dahil edilen heykel, Türkiye’nin 65 yılı aşkın bir müddettir peşinde olduğu yapıtlardan biriydi. Boubon Antik Kenti’nden kaçırılan eserler, arkeolog Prof. Dr. Jale İnan öncülüğündeki araştırmalarla gündeme getirildi; fakat Marcus Aurelius heykelinin Türkiye’ye iadesi bugüne kadar mümkün olmadı.

TÜRKİYE’YE İLİŞKİN OLDUĞU KANITLANDI

Bakanlığın uzun yıllar süren çalışmaları ve evvelki yıllarda toplanan bilimsel bilgilerle, Marcus Aurelius heykelinin Boubon Antik Kenti’ndeki Sebasteion yapısına ilişkin olduğu kanıtlandı. Bakanlığın arşiv dokümanları, akademik araştırmalar ve antik kentteki hafriyat çalışmaları heykelin orjinal yerini açıkça ortaya koydu. Antik kentte yapılan ağır kaçak hafriyatlar hakkında bilgi sahibi olan görgü şahitlerinin tabirleri, bilimsel dataları destekleyince Manhattan Bölge Savcılığı ve Amerikan İç Güvenlik Soruşturmaları Ünitesi (HSI), Türkiye’nin iade talebini haklı bularak Cleveland Sanat Müzesi’ndeki heykele el konulmasına karar verdi.

HEYKELİN SİLİKON AYAK KALIBI ALINDI

Cleveland Sanat Müzesi, el koyma kararına karşı Ekim 2023’te mahkemeye başvurarak heykelin kökeninin kesin olmadığı istikametinde itirazda bulundu. Kültür ve Turizm Bakanlığı, Cleveland Sanat Müzesi’nin bilimsel tahlil çalışmaları yapılması talebini olumlu karşıladı. Bakanlık uzmanlarının nezaretinde 2024 yılının mayıs ayında heykelin müzede silikon ayak kalıbı alınarak Boubon Antik Kenti’ndeki bronz heykel düsturlarıyla birebir uyumlu olduğu tespit edildi. Cleveland Müzesi tarafından yetkilendirilen arkeometri uzmanı Prof. Dr. Ernst Pernicka ve bakanlığın uzman konservatörleri, Boubon Antik Kenti ile Burdur Müzesi’nde bulunan Boubon kökenli Valerianus heykeli ve Marcus Aurelius heykelinden kurşun izotop, taş ve toprak tahlilleri için numuneler aldı. Ayrıyeten, Almanya’daki Curt Engelhorn Arkeometri Merkezi laboratuvarlarında yapılan tahliller, heykelin Boubon’da uzun yıllar gömülü kaldığını kesin olarak kanıtladı. Bilimsel bulguların akabinde Cleveland Sanat Müzesi, Marcus Aurelius heykelinin Türkiye’ye iadesini kabul etti ve bu karar Manhattan Bölge Savcılığı tarafından Türkiye’ye bildirildi.

Kültür ve Turizm Bakanlığı ile New York Manhattan Bölge Savcılığı ve Amerikan İç Güvenlik Soruşturmaları Ünitesi ortasında 2021’de başlayan iş birliği sayesinde, Lucius Verus, Septimius Severus ve İmparator Caracalla’ya ilişkin heykeller de dahil olmak üzere birçok Boubon kökenli eser ana vatanına döndü. Türkiye, Marcus Aurelius heykelinin iadesi ile kültürel mirasını muhafaza yolunda kıymetli bir adım atmanın yanı sıra tarihi eser kaçakçılığına karşı yürütülen milletlerarası gayrette de büyük bir muvaffakiyete imza attı. Marcus Aurelius heykelinin dönüşü bu gayretin en değerli dönüm noktalarından biri olarak kayıtlara geçti.

ANTİK ÇAĞIN KIYMETLİ ESERLERİNDEN

Antik çağın en nadide bronz yapıtlarından biri olarak kabul edilen heykel, Roma İmparatoru Marcus Aurelius’u bir filozof olarak tasvir etmesiyle dikkat çekiyor. Antik Roma periyodunun değerli bir kült yapısı olan Sebasteion’da bulunan eser, bu yıl içerisinde doğduğu topraklarla yine buluşacak.

Kültür ve Turizm Bakanı Mehmet Nuri Ersoy, bahse ait toplumsal medya hesabından yaptığı açıklamada, “Kültürel mirasımıza sahip çıkmaya devam ediyoruz. Milletlerarası iş birlikleriyle kaçırılan yapıtlarımızı tek tek geri alıyoruz. Bu süreçte emeği geçen tüm kurumlarımıza, uzmanlarımıza ve yetkililere teşekkür ediyorum. Tarih yerinde hoştur, koruyacağız” dedi.

(DEMİRÖREN HABER AJANSI)