Kayıp yakınları 2 yıldır bir iz peşinde: ‘Gidecek mezarım olsun’

HATAY – 6 Şubat 2023 yılında meydana gelen zelzelelerin üzerinden 2 yıl geçerken, sarsıntıda yakınlarını kaybeden ailelerin arayışı devam ediyor.

Deprem Kayıpları Platformu’nda 21 kişi yakınlarını ararken tam olarak kaç kişinin kayıp olduğu ise bilinmiyor. Kimi dernekler 147 müracaat aldığını kimisi 50 müracaatın olduğunu söylüyor. Kayıpların sayısı ve akıbeti hakkındaki belirsizlik devam ederken, kayıp aileleri ise 2 yıldan bu yana kayıp aile fertlerinin bulunması için uğraş ediyor.

‘BAKANLIK ‘FOTOĞRAFLAR GÖSTERİLECEK’ DEDİ LAKİN 10 AYDIR DÖNÜŞ YAPILMADI’

6 Şubat Zelzele Kayıpları Platformu Sözcüsü Sema Güleç, 24 yaşındaki oğlu Mustafa Batuhan Güleç’in enkazdan çıkarılıp beyaz bir araca bindirilmesinin akabinde kaybolduğunu ve bu tarihten itibaren kendisine ulaşamadıklarını söyledi. Oğluna ulaşmak için hastaneleri, enkazları ailesiyle birlikte arayan Güleç, daha sonra zelzelede yakınlarını kaybeden öteki aileler ile birlikte platformu kurdu.

Arayışını başka kayıp yakınlarıyla birleştirerek sürdüren Güleç, bu süreçte yaşadıklarını şöyle anlattı: “Kayıp aileleri olarak, kendi uğraşlarımızla İçişleri Bakanlığı’na ulaştık ve Ali Yerlikaya sesimizi duydu. Akabinde AFAD liderini hususla ilgilenmek üzere görevlendirdi. AFAD’a giderek evraklarımızı ilettik ve kayıplarımız aranmaya başladı. Evvel DNA’lar tarandı, fotoğraflarla yüz taraması karşılatıldı. Bu süreçte kayıplarımızdan Aybüke Körük ve Merve Ateş bulundu. ‘En son Türkiye geneli bütün fotoğraflar toplanıp kayıp ailelerine gösterilecek’ denildi. Artık zelzelede gömülen şahısların fotoğrafların gösterilmesini bekliyoruz lakin 10 aydır bir dönüş yapılmadı.”

‘İKİ YIL OLDU DAHA NE KADAR BEKLEYEBİLİRİZ’

Kayıplara ait yürütülen süreçlerin sürüncemede bırakıldığını ve geç kalındığına dikkat çeken Güleç, “Bu aramalar birinci vakitlerde yapılsaydı, mezarlar açılsaydı tahminen de kayıplarımız bulunmuştu. Sağ olsun, Ali Yerlikaya geldikten sonra sesimizi duydu fakat süreç çok geç başladı. Oğlum vefat etseydi ve gömseydik, acımızı hiçbir biçimde unuturduk. Fakat biz olağan hayatımıza dönemedik. Her kapı, her telefon çaldığında, ‘acaba o mu geldi, bir haber mi geldi, buldular mı oğlumu’ diye atıyor kalbim. İki yıl oldu, daha ne kadar bekleyebiliriz? Bir an evvel kayıplarımızı bulup bize versinler” diye konuştu.

‘HAYATA TUTUNMAMIN NEDENİ KAYIPLARIMIN MEZARINI GÖRMEK’

60 yaşındaki ablası Mevlüde Yıldız İncili ile 39 yaşındaki yeğeni Mehmet Şükrü İncili ile Rönesans binasının altında kalan Cemile İncili de enkazdan çıkarıldığı günden bu yana yakınlarını arıyor. Kayıplarına ait ne bir görgü şahidi, ne bir hastane kaydı, ne de bir DNA eşleşmesi bulamayan İncili, “Valiye çıktım, savcıyla görüştüm, meclise gittik… Gitmediğimiz, çalmadığımız kapı kalmadı. Benim tek istediğim, hayata tutunma sebebim, aslında onların cenazelerini bulup mezarlarını görmek. Hayata tutunmam, direnmem bu yüzden” dedi.

‘YANGINI MAZERET EDİYORLAR, ARAŞTIRMA YAPILMIYOR’

Deprem kayıplarının unutulduğunu ve kâfi ihtimamın gösterilmediğini söyleyen İncili, şöyle devam etti: “Savcı, ‘Yanlışlıkla götürülmüş olabilir’ diyor. Haydi biri kazara götürüldü. İki cenazem de mi ezkaza götürüldü? Kimsesizler mezarında daha isimsiz mezarlıklar var. Onlar kimler? Neden araştırılmıyor? Bunu devlet yapmayıp, ben kendim mi yapacağım, tek tek mezarları mı açacağım? Sitemizde (Rönesans) 53 kişi kayıp. 53 kişi kazara mı gitti? Yandı, kül oldu, bitti mi? Altıncı komşumuz, oğlunu ve gelinini hiç yanmadan, ikinci ya da üçüncü günü çıkarmış vefat halinde. Rönesans’ta yangını mazeret ediyorlar, araştırmalar yapılmıyor.”

‘ÜZÜLMEYELİM DİYE ENKAZ TARAMASINA ÇAĞIRMADILAR’

Yetkililerin kendilerini enkaz taramasına dahi çağırmadıklarını söyleyen İncili, “Üzülmeyelim diye çağırmamışlar. Bizi zati üzdüler. Devletin memuru, polisi bizi arayıp ‘kaybınızı buldunuz mu’ diye soruyor. Gerisini siz düşünün. O enkazın taranması için çok efor sarf ettim ancak haber verilmeden ‘bakıldı’ denilerek üstü kapatıldı. Vali Bey, Rönesans gündem olduğu için apar topar bir buyruk verdi. Ve o enkaz bir gecede, araştırma yapılmadan toplandı. Cenazeleri dahi alamadık. Devlet bizi orada korumadı. Valisi bizi orada korumadı. Savcı bizi düşündüğü için değil, diğer şeyleri korumaktan ötürü orada olmamızı istemedi. Benim en doğal hakkım değil mi? Dilekçe vermişim. Uğraşmışım. Ben o enkazın taranmasını görmüyorum. 53 şahıstan iki yıldır hiçbir kimse haber alamadı” dedi.

‘UZAYA GİDİYORUZ FAKAT KAYIPLARIMIZIN HASTANE KAYDINI BULAMIYORUZ’

Yakınlarının enkazdan çıkacağına dair umudunun enkazın apar topar kaldırılmasıyla kaybettirildiğini söyleyen İncili, kelamlarını şöyle sonlandırdı: “Ben Türk vatandaşı olarak devletimden sevdiklerime kavuşmayı istiyorum. Bir mezarları olsun istiyorum. Ben gidecek bir mezarım olmadığı için annemin mezarına, ablamın ve yeğenimin fotoğraflarını koydum. Bu ne kadar acı bir şey. Bize bu acıyı yaşatmaya hakları yoktur. Herkes, ‘haklısınız’ diyor. ‘Sabredin, vakit, vakit, zaman’ dediler. Bu kadar vakit sabretmek bizler için kolay mı? Ben bulmak istiyorum. Giden canlarımın ne olduğunu bilmek istiyorum. Kayıp ailelerinin sesini duymadılar. 2 yıldır ‘DNA eşleşmesi’ diyorlar. Hangi çağda yaşıyoruz? Uzaya gidiyoruz diye övünürken, Türkiye’nin içinde kaybolan kayıplarımızın bir hastane kaydını bulamıyoruz, DNA sonucunu bile bize vermiyorlar.”

‘KAYIP YAKINLARI TRAVMATİK BİR YAS SÜRECİNDE HAYATLARINI SÜRDÜRMEK ZORUNDA KALIYORLAR’

Kayıp ailelerinin ruhsal durumunu pahalandıran Afet Psikolojisi Platformu’ndan psikolog Göze Kaçmazoğlu, yas sürecinde bireylerin kendilerini, yaşayanları, bazen de kaybettiği kişiyi suçlayabileceğini söyledi. Bunun, kişinin acısını yansıtacak bir muhatap bulamama, adalet hissini tatmin edememe halinden kaynaklandığını belirten Köseoğlu, şunları belirtit: “Kayıpların bulunamaması süreci de kişinin yaşadığı acıyı travmatik hale getirir. Kişi öldüğü vakit gerçekleştirilen dini ritüeller, aslında şahısla vedalaşmanızı sağlar ve bizim bu duygusal acıyı işlememize yardımcı olur. Lakin kayıplarını arayanlar, kayıplarını bulamadığı sürece bu düzgünleşme sürecine geç kalıyorlar. Ellerinde olmadan yaşanan bu gecikmeden dolayı yaşadıkları problemler ertelenmiş oluyor. Güçlü, travmatik bir yas sürecinde hayatlarını sürdürmek zorunda kalıyorlar.”

‘SÜREÇ TRAVMATİK FAKAT SONUÇ ONLARI MEMNUN EDEBİLİR’

Kayıp ailelerinin yaşadığı belirsizliğin ve ismini koyamama halinin zahmetine işaret eden Köseoğlu, AFAD ve bakanlık tarafından ailelere verilen kelamlara ait olarak şunlara dikkat çekti: “İnsanların kayıplarını bulması, isim koyması, ziyaret edebileceği, bir anma merasimi, dini ritüelin gerçekleştireceği bir yerin bulunması çok değerli ve aslında güzelleşme yolunun da bir adım. Maalesef bu ailelere bu imkanı verilemedi yahut bu sağlanamadı. Bu manada fotoğraflardaki tahminen de deforme olmuş yüzlere, bedenlere bakmak, aslında tramvatik süreci etkileyen, yine canlandıran, tetikleyen bir durum. Tekrar de diğer bir deva yoksa ve beşerler buna razıysa, ‘bir şeyler olsun ve elimizden geleni yapalım’ diyorlarsa, bu uygulamalarla elde edecek bir sonuç onları memnun edebilir. Zira orada bir kişinin nerede olduğunun, meyyit olduğunun muhakkak olması bile bazen çok kıymetli oluyor. Belirsizlik ve belirsizlikle uğraş, ne yapacağını şaşırmış olma, devam etme dileği bir yandan da yılmışlık ve bıkkınlık, pes etme isteği derken beşerler hırpalanıyorlar.”

Uygulamanın tramvatize edici olabileceğine dikkat çeken Köseoğlu, “Kişilerle evvelce görüşmeler yaparak, uyarılarak bir süreç yürütülmelidir. Bu türlü bir durumda nasıl hissedebileceklerine dair bir ön hazırlık yapmak, ruhsal dayanak almak, ailelerin bu süreçte birbirine dayanak olması çok değerli. Bu yolla bu fotoğrafları gördükten sonra ortaya çıkan ruhsal tesirler, biraz daha denetim altında tutulabilir” dedi.