İngiltere basınında geçen hafta: Colani ‘savaş baronu mu, cihatçı mı yoksa devletin kurucusu mu?’

The Economist dergisi Suriye’de 29 Ocak’ta devlet başkanlığını ilan eden Ebu Muhammed el Colani (sonradan kullanmayı tercih ettiği ismi Ahmed Şara) ile 31 Ocak’ta yaptığı bir mülakatı ve ayrıyeten mülakata dair editoryal yorumunu yayınladı.

“Savaş Baronu mu, Cihatçı mı Yoksa Devletin Kurucusu mu?” başlığıyla yayınlanan tahlilde, Batı’nın daha evvel (Suriye’de el-Kaide başkanlarından olan) Colani’den Suriye’yi İran ile Rusya’nın tesirinden uzaklaştırmasını beklediği lakin Suriye’nin yeni önderinin verdiği bu röportajda tam bilakis ABD’nin “yasadışı” askeri varlığını “sert bir dille” eleştirdiği ve Rusya’nın askeri üsleri konusunda müzakereye açık olduğunu söylediği belirtiliyor.

The Economist röportaj sırasında Colani’nin yanında, büyük ölçüde eski İdlib emirliğinden gelen küçük bir danışman takımı olduğunu söylüyor ve uzlaştırıcı telaffuzlarının tersine kapsayıcılık argümanının gerçeği yansıtmadığını vurguluyor.

Derginin editörleri Colani’nin “aynı anda herkesin gözüne girmeye” çalıştığını belirtiyor ve bunu farklı toplantılarda giydiği farklı kıyafetlerle örneklendiriyor: “Başkanlığını duyurduğunda askeri üniforma giyerek isyancı başkanların karşısına çıktı, sonraki gün halka siyah kadro elbise ve yeşil kravatla hitap etti. The Economist ile görüşmesine ise krem rengi ceket ve siyah gömlekle geldi. Şara’nın [Colani] görünüşüne büyük değer verdiği açıktı; muhtemelen bu ayrıntıların yorumlanacağını bildiği için röportaj boyunca kıyafetlerinden üç kere bahsetti.”

The Economist dergisi Colani’nin herkesin gönlünü güzel etmeye çalışan bir üslubu tutturmaya çalıştığını ve bunun da geçmişte IŞİD ismine intihar taarruzları düzenlemiş ve Suriye’de el-Kaide’yi yönetmiş birisinin gerçekteki maksadını tartmayı güçleştirdiğini vurguluyor. Yazıda ayrıyeten Kürtler için, federal bir düzenleme seçeneğini kabul etmeyen Colani’nin “güçlü başkan imajı vermeye” çalıştığı lakin alandaki 30 bin kişilik kuvvetinin zayıf olduğu ve örneğin “ülkeye yeni gelmiş, tecrübesiz birisinin grubunun irtibat sorumlusu” olduğu belirtiliyor. Ayrıyeten halihazırda ülkenin Dışişleri Bakanı olan eski cihatçı Esad Hasan Şeybani’nin de, röportaj boyunca Colani’nin yanında oturarak görüşmeyi “yönlendirdiği” tabir ediliyor.

The Economist Colani’nin, şimdiye kadar cihatçıları denetim altında tutuyor üzere gözükmesine rağmen bu kümelerin aşırılıklarını dizginlemekte zorlandığını vurguluyor. Bu röportajda birinci kere “demokrasi” sözünü açıkça kullandığı belirtilen Colani’nin vaatlerinin belirsizliklerle dolu olduğu tabir ediliyor. Colani’nin bayan hakları ve siyasi partilerin kurulması üzere hususlarda net bir şey söyleyemediği örneğin sadece “Kadınlar için geniş bir iş gücü piyasası olacak” diyerek meçhul bir cevap verdiği belirtiliyor. Yazıda Colani’nin ayrıyeten şeriat konusunda da sorumluluğu üzerinden atarak kaçamak yanıt verdiği tabir ediliyor: “Eğer süreksiz hükümet şeriatı kabul ederse, benim vazifem bunu uygulamak olur. Şayet kabul etmezse, tekrar benim misyonum bunu uygulamak olur.” Ve aslında açıklamalarının içinin boş olabileceği yorumu yapılıyor.

The Economist Colani’nin hem kendisinin hem de örgütünün terörist olarak tanımlanmasının yükünü taşıdığını ve her ne kadar “Benim statüm Suriye’nin cumhurbaşkanı, HTŞ’nin değil” diye itiraz ediyorsa da pek çok kişinin onun HTŞ takımlarını üst seviye misyonlara atamasına ve yabancı cihatçıları ordudaki vazifelere getirmesine öfkeli olduğunu belirtiyor. Mecmua son olarak şu değerlendirmeyi yapıyor: “Suriye, 50 yıllık totaliter idarenin akabinde biraz daha özgür nefes alıyor. Fakat, Şara’nın [Colani] sahiden kapsayıcı bir önder olup olmadığı ve cihatçı geçmişini geride bırakıp bırakmadığı şimdi kanıtlanmış değil.”

Brexit’in ekmeğini Reform Partisi mi yiyor?

İngiltere’nin 31 Ocak 2020’de Avrupa Birliği’nden (AB) ayrılmasının akabinde beş yıl geçti. Geçtiğimiz hafta Brexit’in eğitim, sıhhat, göç ve ticaret üzere başlıklar altında ne üzere değişikliklere sebep olduğu hakkında tahliller basında geniş yer buldu.

Financial Times gazetesi Brexit sonrası bürokratik mahzurların ticaret hacmini olumsuz etkilediğini yazdı. Gazetenin aktardığına nazaran ihracatta OECD (Ekonomik İşbirliği ve Kalkınma Örgütü) ülkelerinde yıllık yüzde 4,2 artışa rağmen, İngiltere’de bu oran yalnızca yüzde 0,3 oldu. Ayrılığın AB’den gelen öğrenci ve işgücü konusundaki olumsuz tesirlerine de değinen gazete ayrıyeten İngiltere’nin hudutlarını denetim altına almasını sağlayacağı vaadiyle tanıtılan Brexit’in tam tersine ülkeye giren göçmen sayısını artırdığını yazdı. Financial Times bu durumun Nigel Farage’ın Islahat UK partisinin popülaritesini artırarak siyasi tabloyu değiştirdiğini söylüyor.

The Guardian da Brexit’in akabinde Muhafazakarların güç kaybettiğini ve Emekçi Partisi’nin kararsız politik tavrı karşısında boşluğu Farage’ın (Reform UK) doldurduğunu yazdı. Başbakan Keir Starmer’ın, Brexit’ten sonra bir Avrupa Kurulu toplantısına katılan birinci İngiliz önder olduğunu belirten gazete, Brexit’in İşçi Partisi için “çelişkili bir politik mesele” olduğu yorumunu yapıyor. The Guardian bu bağlamda, AB ile daha yakın münasebetlerin İngiltere’nin yararına olacağını ve bu istikametteki taleplerin giderek arttığını belirtiyor. Lakin tıpkı vakitte Emekçi Partisi’nin bu tarafta adım atması halinde artan göç ile ilişkilendirilmekten kaçınamayacağını ve bunun da Nigel Farage’in işine yarayacağını tabir ediyor. The Guardian Farage’ın Brexit konusunda belirleyici bir rol oynamış olmasına rağmen gelinen noktada siyaseten ziyan görmediğini ve ayrıyeten göç zıddı duruşunu sertleştirerek, bu sıkıntıyı sömürmeye devam ettiğini belirtiyor.

Her iki gazetede Farage’in Islahat UK partisinin, Personel Partisi’ni geçerek Britanya’nın en popüler partisi olduğunu gösteren bir ankete dikkat çeken farklı haberler de var. YouGov tarafından yapılan bir ankete nazaran Nigel Farage liderliğindeki sağ popülist parti Islahat UK yüzde 25 ile seçmenin bir sonraki seçimde tercih edeceği siyasi parti sıralamasında Personel Partisi’nin önüne geçerek birinci sıraya yükseldi.

Financial Times bu anket sonucunu, seçimin üzerinden şimdi bir yıl geçmemişken yapılan kamuoyu yoklamalarının bir sonraki seçimde seçmen davranışının nasıl olacağını gerçek kestirim etmesinin pek mümkün olmadığını vurgulayarak haberleştirdi. Emekçi Partisi’nin, NHS’de (Ulusal Sıhhat Servisi) tedavi bekleme sıralarının azaltılması ve konut inşasının artırılması üzere bahislerde ilerleme kaydetmeleri halinde halkın dayanağını tekrar kazanabileceğini düşündüğünü yazan gazete lakin tekrar de Islahat Partisinin son aylarda gösterdiği “güçlü performans”ın, Mayıs ayında İngiltere’de yapılacak mahallî seçimler öncesinde hükümetin işlerini zorlaştıracağına dikkat çekti.

Sağın yükselişine karşı sağcılaşma: Sertleşen bir göçmen siyaseti

The Guardian gazetesinde yer alan özel bir habere nazaran Personel Partisi’nden birtakım milletvekilleri, çok sağcı Islahat Partisi’nin güç kazanmasına karşı gayret etmek için Başbakan Keir Starmer’dan, daha sert bir göçmenlik ve cürüm siyaseti uygulamasını talep eden bir baskı kümesi kurdu.

Geçen yılki seçimlerde Reform Partisi adaylarının ikinci sırada yer aldığı 89 seçim bölgesinden İşçi Partisi milletvekillerinden oluşan bu küme, Nigel Farage’in partisinin anketlerde birinci sırada yer almasının akabinde, hükümetin on binlerce kişiyi ülkelerine geri göndermesini talep ediyor.

İşçi Partisi, iktidara geldikten sonra geçen müddette 13 bin 500 kişiyi sınırdışı ettiklerini ve beş yıl içinde en yüksek geri dönüş sayısına ulaşmayı hedeflediklerini açıklamıştı. Starmer’e karşı baskı kümesi oluşturan kelam konusu milletvekilleri bunu kâfi bulmadıklarını belirtiyor ve şöyle diyor: “Göçmenler konusunda daha sert tedbirler almanın yanısıra yaptıklarımızı daha yüksek sesle duyurmamız da gerekiyor.”

Sığınmacılar ‘suçlu’ mu olacak?

İşçi Partisi hükümeti tarafından geçen hafta perşembe günü parlamentoya sunulan yeni bir yasa tasarısında, küçük botlarla İngiltere’ye girmeye çalışanlara ağır mahpus cezaları verilmesi planlanıyor.

Starmer’ın “çeteleri çökertme” vaadiyle savunduğu tasarı, yasalaşması halinde “örgütlü kabahat kümeleri tarafından kullanılabilecek eserleri tedarik etmeyi yahut kullanmayı” cürüm haline getirecek. Tasarı ayrıyeten insan kaçakçılığı yaptığından şüphelenilen şahısların 14 yıla varan mahpus cezası ile yargılanmasını ve ayrıyeten teknelerle gelen bireylerin cep telefonlarına ve dizüstü bilgisayarlarına el konulmasını içeriyor.

Mülteci dernekleri, kelam konusu tasarının sığınma başvurusu yapmak için gelen yüzlerce kişiyi “suçlu” hale getirebileceği ihtarında bulunuyor çünkü tasarıda Manş Denizi’ni geçerken Fransa güvenlik kuvvetleri tarafından kurtarılmayı reddeden bireylerin de beş yıl mahpus cezası ile cezalandırılması öngörülüyor. Mülteci Kurulu Yöneticisi Enver Solomon tasarıyla ilgili açıklamasında yeni hataların tanımlanmasıyla, birçok mültecinin hatalı haline getirilmesinden tasa duyduklarını belirtiyor ve şöyle diyor: “Sudan üzere ülkelerdeki çatışmalardan kaçanları hatalı hale getirmek, kaçakçılık çetelerinin iş modelini bozmaz. Bir mülteci, vefat tehdidinden kaçarak tekneye bindiğinde, İngiltere maddelerini düşünmez, yalnızca hayatta kalmaya çalışıyordur.”

Asylum Aid’in (Mültecilere Yardım) yöneticisi Alison Pickup da sığınmacıları bu biçimde kriminalize edecek düzenlemelerin “zorla yerinden edilme ve Avrupa üzerinden İngiltere’ye müsaadesiz göçün” temel nedenlerini çözmeye bir katkısı olmayacağını söylüyor.

Faşizme karşı örgütlenme çağrısı

Sendikaların ve ırkçılık aksisi örgütlerin davetiyle geçen Cumartesi günü öğlen saatlerinde Piccadilly Circus’ta biraraya gelen binlerce kişi ülkede göçmen aykırısı, ırkçı, ayrımcı hareketlerin yükselişine karşı çaba daveti yaptı.

İngiltere Sendikalar Konfederasyonu (TUC), Kamu ve Ticari Hizmetler Sendikası (PCS), Eğitim Sendikası (NEU), Yüksek Tahsil Elemanları Sendikası (UCU), ülkenin en büyük iki emekçi sendikası Unison ve Unite’ın yanısıra Stand Up to Racism (Irkçılığa Karşı Ayağa Kalk) ve Deva 4 Calais üzere ırkçılık aksisi örgütlerin oluşturduğu protesto kümesi, çok sağcıların yükselişine karşı sendikaların birlikte hareket etmesinin ehemmiyetine dikkat çekerek faşizme karşı örgütlü uğraş daveti yaptı.

Sendikacılar İngiltere’de Tommy Robinson ve Nigel Farage üzere isimlerin ve yurtdışında da Elon Musk ve Donald Trump’ın hiçbir şeye tahlil sunmayıp hiçbir umut vadetmeyerek “göçmenlere, çalışanlara ve sığınmacılara karşı nefret söylemlerini” körüklediğini ve kendi menfaatleri için “günah keçileri” yarattıklarını söyledi. Bu bağlamda “işçi sınıfının gereksinimleri karşılanmadığında, çalışma şartlarını gereğince süratli iyileştirilmediğinde, daha âlâ fiyatlar verilmediğinde ve iş teminatı sağlanmadığında” çok sağın yer kazandığı vurgulandı ve Emekçi Partisi’ne çok sağcılara taviz vermemesi davetinde bulunuldu.